Το «κύμα-τέρας» του Ειρηνικού: Το πιο ακραίο rogue wave που έχει καταγραφεί ποτέ - Συμβαίνει μία φορά κάθε 1.300 χρόνια
Τον Νοέμβριο του 2020, στα ανοιχτά των ακτών της Βρετανικής Κολομβίας στον Καναδά, ένας πλωτήρας βρέθηκε ξαφνικά στον αέρα. Για την ακρίβεια, ανυψώθηκε σχεδόν 18 μέτρα (όσο ένα τετραώροφο κτίριο περίπου) από ένα γιγαντιαίο κύμα που εμφανίστηκε από το πουθενά.
Η επιστημονική κοινότητα επιβεβαίωσε χρόνια αργότερα πως αυτό το κύμα δεν ήταν απλώς εντυπωσιακό. Ήταν το πιο ακραίο rogue wave που έχει καταγραφεί ποτέ. Ένα φαινόμενο τόσο σπάνιο, που στατιστικά υπολογίζεται πως συμβαίνει μία φορά κάθε 1.300 χρόνια.
Από τον ναυτικό μύθο στην επιστημονική επιβεβαίωση
Για αιώνες, τα τεράστια αυτά κύματα (rogue waves) ήταν απλώς κομμάτι της ναυτικής μυθολογίας: περιγραφές ναυτικών για τεράστια κύματα που καταπίναν ολόκληρα πλοία και έρχονταιν χωρίς προειδοποίηση. Χρειάστηκε να φτάσουμε στο 1995 για να υπάρξει η πρώτη επιστημονική απόδειξη, όταν το κύμα Draupner, ύψους 26 μέτρων, χτύπησε μια πετρελαϊκή πλατφόρμα στη Βόρεια Θάλασσα, στα ανοιχτά της Νορβηγίας. Μέχρι τότε, οι επιστημονικά αποδεκτοί υπολογισμοί θεωρούσαν ότι τέτοια κύματα δεν μπορούσαν να υπάρξουν.
Το κύμα Draupner διέψευσε κάθε θεωρητικό μοντέλο που υπήρχε μέχρι τότε. Και όπως αποδείχθηκε, δεν ήταν το μοναδικό.
Τι ακριβώς είναι τα κύματα-φαντάσματα
Τα rogue waves (αλλιώς κύματα-φαντάσματα ή απρόβλεπτα κύματα) – είναι εξαιρετικά μεγάλα, αιφνίδια και απρόβλεπτα ωκεάνια κύματα, τα οποία εμφανίζονται απότομα και χωρίς εμφανή αιτία. Είναι ικανά να προκαλέσουν σοβαρές ζημιές σε πλοία, πετρελαϊκές πλατφόρμες και άλλες θαλάσσιες κατασκευές.
Ucluelet 2020: Μια ακραία αναλογία, όχι απλώς ύψος
Το κύμα που καταγράφηκε το 2020 κοντά στο Ουκλουέλετ, στο νησί Βανκούβερ του Καναδά, δεν ήταν το ψηλότερο που έχει μετρηθεί, αλλά ήταν το πιο δυσανάλογο σε σχέση με τα κύματα που το περιέβαλλαν. Ενώ τα κύματα στην περιοχή κυμαίνονταν γύρω στα 6 μέτρα, το συγκεκριμένο ξεπέρασε τα 17,6, σχεδόν το τριπλάσιο.
Συνήθως, τα rogue waves, είναι περίπου τα διπλάσια σε ύψος από τα κύματα που το περιβάλλουν.
«Αναλογικά, πρόκειται για το πιο ακραίο rogue wave που έχει καταγραφεί ποτέ», εξηγεί ο φυσικός Johannes Gemmrich, από το Πανεπιστήμιο της Βικτώρια, στην επιστημονική δημοσίευση του 2022. «Ελάχιστα τέτοια φαινόμενα έχουν καταγραφεί απευθείας σε συνθήκες ανοιχτής θάλασσας – και κανένα με τόσο έντονα χαρακτηριστικά».
Πώς σχηματίζονται αυτά τα κύματα; Η απάντηση παραμένει ασαφής
Παρά τις προόδους των τελευταίων δεκαετιών, ο ακριβής μηχανισμός δημιουργίας των κυμάτων αυτών παραμένει ασαφής. Οι επιστήμονες εστιάζουν πλέον σε μοντέλα που λαμβάνουν υπόψη τη δυναμική του ανέμου, τις διακυμάνσεις της πίεσης και τις παρεμβολές των άλλων κυμάτων. Η καταγραφή τους σε πραγματικό χρόνο, όπως συνέβη με τον πλωτήρα του MarineLabs, είναι πολύτιμη για την επαλήθευση των θεωρητικών προβλέψεων.
Ο πλωτήρας ήταν μέρος ενός ευρύτερου δικτύου αισθητήρων που τοποθετήθηκαν στον Ειρηνικό από το καναδικό ινστιτούτο MarineLabs, στο πλαίσιο μελέτης κινδύνων για τη ναυσιπλοΐα και τις παράκτιες υποδομές.
«Η καταγραφή αυτού του κύματος, που συμβαίνει μια φορά σε μια χιλιετία, μας δίνει συναρπαστικά δεδομένα», δήλωσε ο CEO του MarineLabs, Scott Beatty. «Αυτό δείχνει την αξία της “παράκτιας νοημοσύνης” και το πώς μπορεί να μεταμορφώσει την ασφάλεια στη θάλασσα».
Απειλή για πλοία, πλατφόρμες, ακόμα και παραλίες
Ακόμα κι όταν δεν προκαλούν άμεσες ζημιές, τα rogue waves μπορούν να έχουν καταστροφικές συνέπειες. Πλοία έχουν βυθιστεί χωρίς προειδοποίηση. Πλατφόρμες και υπεράκτιες εγκαταστάσεις έχουν υποστεί σοβαρές φθορές. Ακόμα και παράκτιες περιοχές μπορούν να απειληθούν από τέτοια κύματα, εάν χτυπήσουν ξαφνικά κοντά στην ακτή.
Παρόλο που το κύμα Draupner και αυτό του Ουκλουέλετ δεν προκάλεσαν ανθρώπινες απώλειες, υπάρχουν καταγεγραμμένες περιπτώσεις θαλάσσιων τραγωδιών που θεωρείται πλέον ότι οφείλονται σε τέτοια φαινόμενα. Μάλιστα, ορισμένα πλοία που εξαφανίστηκαν τη δεκαετία του ’70 θεωρείται σήμερα πως χτυπήθηκαν από τέτοιου είδους κύματα-φαντάσματα.
Περισσότερα και μεγαλύτερα κύματα βλέπουν οι επιστήμονες στο μέλλον
Μια μελέτη του 2020 προειδοποιεί ότι με την κλιματική αλλαγή, το ύψος των κυμάτων στον Βόρειο Ειρηνικό θα αυξηθεί, κάτι που σημαίνει ότι το κύμα του 2020 ίσως να μην κρατήσει για πολύ τον τίτλο του πιο ακραίου. Μάλιστα, νέα πειραματικά δεδομένα δείχνουν ότι τα κύματα-φαντάσματα μπορεί να φτάσουν έως και τέσσερις φορές το προβλεπόμενο μέγιστο ύψος.
Content Original Link:
" target="_blank">
