Το γεωπολιτικό ηφαίστειο των Ιμαλαΐων
Από τους τέσσερις πολέμους μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν ύστερα από το τέλος της βρετανικής αποικιοκρατίας σε αυτό το κομμάτι του κόσμου, οι τρεις (του 1947, του 1965 και του 1999) ήταν για το Κασμίρ – ο τέταρτος, του 1971, κατέληξε στην απόσχιση του Ανατολικού από το ∆υτικό Πακιστάν με την υποστήριξη της Ινδίας και στη μετατροπή του σε ανεξάρτητο κράτος, το Μπανγκλαντές.
Αυτές τις ημέρες, η εκπληκτικής φυσικής ομορφιάς και διαφιλονικούμενη περιοχή των Ιμαλαΐων κινδυνεύει να γίνει θέατρο ενός πέμπτου πολέμου ανάμεσα στις δύο αντίπαλες πυρηνικές δυνάμεις. Μια σύγκρουση που θα μπορούσε να εμπλέξει το Μπανγκλαντές, το Ιράν και το Αφγανιστάν ή και να εξελιχθεί σε πόλεμο μέσω αντιπροσώπων μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Αλλά πώς φθάσαμε έως εδώ;
Η θρυαλλίδα
Η αφορμή δόθηκε στις 22 Απριλίου, όταν ένοπλοι άνοιξαν πυρ εναντίον τουριστών στο υπό ινδική κυριαρχία τμήμα του Κασμίρ, σκοτώνοντας 25 Ινδούς και έναν Νεπαλέζο. Η Ινδία ενοχοποίησε το «Μέτωπο Αντίστασης του Κασμίρ», υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για θυγατρική της ισλαμικής, τρομοκρατικής οργάνωσης Lashkar-e-Taiba (Στρατός του Θεού), η οποία, πάντα κατά το Νέο Δελχί, δρα με την ανομολόγητη καθοδήγηση πακιστανικών μυστικών υπηρεσιών. Το Ισλαμαμπάντ απέρριψε τις κατηγορίες και μέχρι τώρα η ινδική κυβέρνηση δεν έχει παρουσιάσει αποδείξεις.
Παρ’ όλα αυτά, ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι έκλεισε τους υδατοφράκτες του Ινδού, απειλώντας το Πακιστάν με λειψυδρίες που θα καταστρέψουν την παραγωγή βάμβακος και σιτηρών ή με ολέθριες πλημμύρες, αν αποφασίσει να εκτρέψει τη ροή των υδάτων. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη ούτε στους πολέμους του 1965, του 1971 και του 1999, όπου η συμφωνία για τη διαχείριση των υδάτων που συνομολογήθηκε το 1960 με παρέμβαση της Παγκόσμιας Τράπεζας είχε αντέξει.
Ο Πακιστανός πρωθυπουργός Σεχμπάζ Σαρίφ έκανε λόγο για «πράξη πολέμου» και έθεσε τις ένοπλες δυνάμεις σε επιφυλακή, περιμένοντας μεγάλης κλίμακας επίθεση εντός των προσεχών ημερών. Είναι πολύ πιθανό να έχει δίκιο. Ο Μόντι επικοινώνησε με 12 ξένους ηγέτες και το ινδικό υπουργείο Εξωτερικών με πάνω από 100 διπλωματικές αντιπροσωπείες, χτίζοντας την υπόθεση της στρατιωτικής απάντησης. Οι πρώτες, περιορισμένες ανταλλαγές πυρών στη Γραμμή Επαφής, στο Κασμίρ, ερμηνεύθηκαν ως πρόδρομα σημάδια αφύπνισης ενός γεωπολιτικού ηφαιστείου που έχει πυροδοτήσει μεγάλες εκρήξεις τα τελευταία 78 χρόνια.
Το σύνορο
Με την απόσυρση των Βρετανών, το 1947, η υποήπειρος διαιρέθηκε με βάση το θρήσκευμα: το τμήμα όπου πλειοψηφούσαν οι ινδουιστές έγινε Ινδία και τα δύο τμήματα με μουσουλμανική πλειονότητα σχημάτισαν το Πακιστάν.
Το διαζύγιο δεν ήταν και τόσο φιλικό, όπως έδειξαν οι μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών και οι εθνοτικές συγκρούσεις. Η πιο ακανθώδης εκκρεμότητα ήταν εκείνη του Κασμίρ, που αποτελούσε τη στιγμή του διαμελισμού ανεξάρτητο πριγκιπάτο. Παρότι η πλειονότητα των κατοίκων ήταν μουσουλμάνοι, ο μαχαραγιάς Χάρι Σαχ επέλεξε τελικά να προσχωρήσει στην Ινδία, γεγονός που προκάλεσε τον πρώτο πόλεμο. Οι Πακιστανοί κατέλαβαν το ένα τρίτο του εδάφους, ενώ η ανακωχή της Πρωτοχρονιάς του 1949 προέβλεπε δημοψήφισμα με το ερώτημα της αυτοδιάθεσης, κάτι που η Ινδία ουδέποτε εφάρμοσε.
Υδάτινη απειλή – O Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι έκλεισε τους υδατοφράκτες του Ινδού, απειλώντας το Πακιστάν με λειψυδρίες ή με ολέθριες πλημμύρες, αν αποφασίσει να εκτρέψει τη ροή των υδάτων.
Οι επόμενοι πόλεμοι του 1965 και του 1999 δεν άλλαξαν το στάτους κβο. Στο μεταξύ, στην περιφερειακή σύγκρουση είχε προστεθεί και τρίτος παίκτης, η Κίνα, η οποία κατέλαβε το 1962, ύστερα από πόλεμο με την Ινδία, τη σχεδόν ακατοίκητη, αλλά στρατηγικά σημαντική περιοχή Ακσάι Τσιν, γύρω στο 15% της επιφάνειας του Κασμίρ. Παρότι το στρατοκρατούμενο Πακιστάν ήταν στενός σύμμαχος των ΗΠΑ, η Κίνα του Μάο επέλεξε να το στηρίξει, ενώ η Ινδία, ηγετική δύναμη των Αδεσμεύτων επί Νεχρού και Γκάντι, είχε στενές σχέσεις με την ΕΣΣΔ.
Το 1987 ξεσπάει μεγάλη εξέγερση στο υπό ινδική κυριαρχία Κασμίρ, ύστερα από εκτεταμένη νοθεία στις τοπικές εκλογές. Η αιματηρή καταστολή στρέφει τους μουσουλμάνους στον ένοπλο αγώνα. Ηδη από το 1985 είχε συγκροτηθεί η Lashkar-e-Taiba με χρήματα και στήριξη του Οσάμα μπιν Λάντεν, ο οποίος εκείνη την εποχή είναι συνεργάτης των Αμερικανών στον αγώνα εναντίον των Σοβιετικών, στο Αφγανιστάν. Μετά την εκδίωξη των Σοβιετικών, ο Λάντεν εξακολουθούσε να στηρίζει την υπόθεση του Κασμίρ, ενώ το Αφγανιστάν των Ταλιμπάν προσέφερε στο Πακιστάν το στρατηγικό βάθος που χρειαζόταν στην αντιπαράθεσή του με την Ινδία.
Τα πράγματα αλλάζουν μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001. Το Πακιστάν, όπου κρυβόταν και σκοτώθηκε ο Λάντεν, πέρασε στη λάθος πλευρά της Ιστορίας, ενώ η Ινδία έγινε πολύτιμος σύμμαχος των ΗΠΑ στην προσπάθεια ανάσχεσης της ανερχόμενης Κίνας. Υπό την πίεση της Ουάσιγκτον, το Ισλαμαμπάντ θέτει εκτός νόμου τη Lashkar-e-Taiba (αν και πολλοί υποστηρίζουν ότι συνέχισε να δρα με άλλο μανδύα) και υπογράφει συμφωνία ειρήνευσης με τους γείτονες.
Η στροφή
Η ύφεση, ωστόσο, δεν κράτησε πολύ. Το λουτρό αίματος που προκάλεσαν ισλαμιστές κομάντος στη Βομβάη τον Νοέμβριο του 2008 (175 νεκροί, πάνω από 300 τραυματίες) οδηγεί την Ινδία να ακυρώσει τις συμφωνίες ειρήνευσης. Η άνοδος του εθνικιστή Ναρέντρα Μόντι στην πρωθυπουργία της Ινδίας δεν ευνοεί τον συμβιβασμό.
Ο στρατός σε επιφυλακή – Ο Πακιστανός πρωθυπουργός Σεχμπάζ Σαρίφ έκανε λόγο για «πράξη πολέμου» και έθεσε τις ένοπλες δυνάμεις σε επιφυλακή, περιμένοντας μεγάλης κλίμακας επίθεση εντός των προσεχών ημερών.
Το 2019 ο Μόντι καταργεί το καθεστώς ημιαυτονομίας στο Κασμίρ, επιβάλλει σκληρή αστυνομοκρατία και επιτρέπει την αγορά γης από μη κατοίκους της περιοχής. Ολα αυτά αποξενώνουν τον τοπικό πληθυσμό, ο οποίος, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, θέλει σε ποσοστό 91% να ενταχθεί στο Πακιστάν και όχι να μετατραπεί σε υποτελή των πλούσιων Ινδών τουριστών.
Οι κίνδυνοι για ένα περιφερειακό φαινόμενο-ντόμινο είναι μεγάλοι. Ο Μόντι έχει βάλει στο στόχαστρο όχι μόνο το Ισλαμαμπάντ αλλά και την προσωρινή κυβέρνηση του Μπανγκλαντές υπό τον Μοχάμεντ Γιούνους. Ο βραβευμένος με Νομπέλ Ειρήνης οικονομολόγος ανέλαβε καθήκοντα τον περασμένο Αύγουστο ύστερα από τη λαϊκή εξέγερση εναντίον της προκατόχου του Σεΐχ Χασίν, η οποία κατέφυγε στην Ινδία. Στους μήνες που ακολούθησαν ο Γιούνους αποστασιοποιήθηκε από τον παραδοσιακό άξονα με την Ινδία και στράφηκε προς το Πακιστάν και την Κίνα. Από την πλευρά του ο Σαρίφ αλλά και η Τεχεράνη πνέουν μένεα εναντίον του Μόντι για την ινδική υποστήριξη στα αποσχιστικά κινήματα του πακιστανικού και του ιρανικού Βαλουχιστάν.
Και εδώ η Τουρκία
Οικονομικά και στρατιωτικά πιο αδύναμο από την Ινδία (αν και στο πυρηνικό πεδίο έχει πετύχει ισοδυναμία), το Πακιστάν είναι πολύ πιθανό να ζητήσει ενόψει της διαγραφόμενης σύγκρουσης στήριξη από τη σταθερή του σύμμαχο, την Κίνα. Από την πλευρά της η Ινδία προσδοκά στήριξη από την κυβέρνηση Τραμπ, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα οξύ δίλημμα: Αν ανταποκριθεί θετικά, θα μεγαλώσει τους κινδύνους πυρηνικού πολέμου, αν όχι θα χάσει έναν τόσο μεγάλο και πολύτιμο σύμμαχο όπως η Ινδία.
Στο μεταξύ, φιλοκυβερνητικά Μέσα στην Τουρκία μετέδωσαν ότι η Αγκυρα έστειλε έξι αεροπλάνα με πολεμικό υλικό στο Πακιστάν. Η τουρκική προεδρία το διέψευσε, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Ερντογάν θα κάνει ό,τι μπορεί για να βοηθήσει τον στενό του σύμμαχο στην ώρα της μεγάλης ανάγκης.
Content Original Link:
" target="_blank">
