Πού οφείλεται ο «ξαφνικός έρωτας» Χαφτάρ - Αγκυρας
Δύο είναι τα σημαντικότερα γεγονότα στην κατακερματισμένη Λιβύη τους δύο τελευταίους μήνες. Το ένα είναι η προσέγγιση μεταξύ του στρατηγού Χαλίφα Χαφτάρ και της Τουρκίας, η οποία τον είχε εμποδίσει να καταλάβει την Τρίπολη το 2019 προμηθεύοντας τους αντιπάλους του με οπλισμό, «συμβούλους» και τζιχαντιστές μισθοφόρους από τη Συρία, ενώ τώρα δηλώνει πρόθυμη να δώσει και σε εκείνον drones. Το άλλο γεγονός είναι το ξεκαθάρισμα λογαριασμών μεταξύ φατριών και πολεμάρχων που στηρίζουν τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπέιμπα.
Δεκάδες, ίσως εκατοντάδες, άνθρωποι σκοτώθηκαν στις οδομαχίες που ξέσπασαν στα μέσα Μαΐου στην Τρίπολη μετά τη δολοφονία του πολεμάρχου Αμπντέλ Γκάνι αλ Κίκλι, αρχηγού της πρώην Ταξιαρχίας Αμπού Σαλίμ, μέσα στη βάση αντίπαλης «πολιτοφυλακής». Η οργάνωση του Αλ Κίκλι, που έφερε την ονομασία «Μηχανισμός Σταθεροποίησης», διαλύθηκε, ενώ τις εγκαταστάσεις της κατέλαβε η αντίπαλη «444η Μεραρχία» υπό τον πολέμαρχο Αμπού Χάμζα, που όμως συγκρούεται τώρα με άλλες ισχυρές φατρίες.
Την περασμένη Τετάρτη τα Ηνωμένα Εθνη ανακοίνωσαν ότι δέκα απανθρακωμένες σοροί και εργαλεία βασανισμού ανακαλύφθηκαν μέσα στο στρατηγείο του Αλ Κίκλι στην Τρίπολη. Ακόμη 70 νεκροί βρέθηκαν στα ψυγεία δύο νοσοκομείων στην ίδια περιοχή, ενώ ανακαλύφθηκε φρεσκοσκαμμένος ομαδικός τάφος εκεί όπου βρισκόταν κάποτε ο ζωολογικός κήπος της πρωτεύουσας. Οι ταυτότητες των θυμάτων είναι άγνωστες, πιστεύεται όμως ότι πρόκειται για αντιπάλους του Αλ Κίκλι καθώς και για θύματα διακινητών, που είχαν καταλήξει σε κέντρα κράτησης.
Ο Υπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Βόλκερ Τουρκ δήλωσε σοκαρισμένος από τις αποκαλύψεις και ζήτησε να διαφυλαχθούν τα τεκμήρια για να καταλογιστούν ευθύνες, κάτι που ακούγεται περισσότερο σαν ευχή μέσα στο χάος και την ανομία. Η επιβολή μιας έστω υποτυπώδους τάξης στην πρωτεύουσα και η ενδυνάμωση της κυβέρνησης της Τρίπολης αποτελούν προϋπόθεση για να προχωρήσει ο διάλογος με την αντίπαλη «κυβέρνηση της Βεγγάζης», στην Ανατολική Λιβύη, με απώτερο στόχο την προκήρυξη εκλογών στις οποίες ομνύουν όλοι οι εμπλεκόμενοι στη λιβυκή κρίση.
Ο ρόλος του στρατού
«Ο στρατός θα έχει τον τελευταίο λόγο την κρίσιμη στιγμή» διακήρυξε ο Χαφτάρ στη διάρκεια της στρατιωτικής παρέλασης που έγινε προ δεκαημέρου στη Βεγγάζη, παρουσία του ρώσου αναπληρωτή υπουργού Αμυνας, του αρχηγού των μυστικών υπηρεσιών της Αιγύπτου, αξιωματικών από το Τσαντ, τον Νίγηρα και τη Λευκορωσία, καθώς και ξένων διπλωματών.
Ο 82χρονος στρατηγός Χαφτάρ, πρώην σύντροφος του Μουαμάρ Καντάφι (έπεσε σε δυσμένεια μετά την ήττα και την αιχμαλωσία του στο Τσαντ, συνεργάστηκε με τη CIA, κατέφυγε στις ΗΠΑ και επέστρεψε στη Λιβύη ως απελευθερωτής), ελέγχει όχι μόνο το ανατολικό τμήμα αλλά το μεγαλύτερο μέρος της , ενώ η κυβέρνηση της Τρίπολης ασκεί εξουσία σε λιγότερο από το ένα τέταρτο της επικράτειας. Με την ανακωχή στον δεύτερο λιβυκό εμφύλιο (2014-2020) τραβήχτηκε μια γραμμή στην έρημο που χωρίζει τα αντίπαλα στρατόπεδα στο ύψος της Σύρτης.
Η στρατηγικής σημασίας πόλη καθώς και ο κρίσιμος διάδρομος της Σάμπχα, προς τα νοτιοδυτικά σύνορα με την Αλγερία, παραμένουν στα χέρια του Χαφτάρ, ο οποίος ελέγχει την αποκαλούμενη «ημισέληνο του πετρελαίου» (εγκαταστάσεις εξόρυξης, αγωγοί και σταθμοί φόρτωσης) μαζί με το 80% των διαπιστωμένων κοιτασμάτων που είναι τα μεγαλύτερα στην Αφρική και υπολογίζονται σε 48 δισεκατομμύρια βαρέλια.
Στους υποστηρικτές του Χαφτάρ περιλαμβάνονται η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Ρωσία και η Γαλλία, ενώ η Τουρκία πόνταρε στην κυβέρνηση της Τρίπολης για να αποκτήσει αεροπορικές και ναυτικές βάσεις στη Λιβύη, επιχειρώντας παράλληλα να δημιουργήσει τετελεσμένα στη Μεσόγειο σε βάρος της Ελλάδας.
Παρότι η πλευρά Χαφτάρ δεν αναγνωρίζει μέχρι σήμερα το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019, η επίσκεψη του γιου του Σαντάμ Χαφτάρ στην Αγκυρα στις 4 Απριλίου και η «προσφορά» στρατιωτικού εξοπλισμού από την κυβέρνηση Ερντογάν στον αλλοτινό αντίπαλο σηματοδοτούν αλλαγή των ισορροπιών. Το άνοιγμα του στρατηγού προς την Τουρκία δεν θα γινόταν χωρίς το πράσινο φως από το Κάιρο και τη Μόσχα, ούτε θα έχει μέλλον χωρίς τη συναίνεσή τους σε μια περίοδο ανακατατάξεων στην ευρύτερη περιοχή.
Content Original Link:
" target="_blank">
