Το νερό ως όπλο: Πώς η Ινδία μπορεί να απειλήσει το Πακιστάν

Απειλές για εκδίκηση από το Πακιστάν

Η περαιτέρω κλιμάκωση της κρίσης φαίνεται αναπόφευκτη μετά τις δηλώσεις του πρωθυπουργού του Πακιστάν, Σαμπάζ Σαρίφ, ο οποίος διεμήνυσε ότι η χώρα θα εκδικηθεί για τους νεκρούς της. «Δεσμευόμαστε πως θα εκδικηθούμε κάθε ρανίδα αίματος αυτών των μαρτύρων», τόνισε σε διάγγελμά του προς το έθνος.

Ο πακιστανός υπουργός Άμυνας Χαουάτζα Μουχάμαντ Ασίφ κατηγόρησε τον ομοσπονδιακό πρωθυπουργό της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι πως διέταξε τους βομβαρδισμούς για να ενισχύσει τη δημοτικότητά του, προσθέτοντας πως το Ισλαμαμπάντ «δεν θ' αργήσει» να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς του.

Η ένταση ανάμεσα στα δύο κράτη αυξήθηκε απότομα μετά από τη φονική επίθεση που κόστισε τη ζωή σε 26 ανθρώπους στο ινδικό Κασμίρ. Η Ινδία κατηγορεί το Πακιστάν για την επίθεση, με το Ισλαμαμπάντ να απορρίπτει κατηγορηματικά τις κατηγορίες.

Το Κασμίρ στο επίκεντρο της διαμάχης

Το Κασμίρ βρίσκεται στο επίκεντρο της σύγκρουσης ανάμεσα στην Ινδία και το Πακιστάν εδώ και δεκαετίες. Ήδη από το 1947, μετά την ανεξαρτησία της ινδικής χερσονήσου από τη βρετανική αυτοκρατορία και τον διαχωρισμό της σε δύο χώρες (την κυρίως ινδουιστική Ινδία και το κυρίως μουσουλμανικό Πακιστάν), το Κασμίρ αποτέλεσε την αφορμή για τον πρώτο πόλεμο ανάμεσα στις δύο χώρες.

Ωστόσο, η τρέχουσα διεθνής συγκυρία καταδεικνύει ότι η κατάσταση μπορεί πολύ εύκολα να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο συγκριτικά με προηγούμενες συγκρούσεις, καθώς εμπλέκονται πλέον και ζωτικοί υδάτινοι πόροι.

Πώς το νερό είναι όπλο για την Ινδία

Ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι ανακοίνωσε ότι η χώρα του θα «κόψει το νερό» από τους ποταμούς που πηγάζουν από το ινδικό έδαφος αλλά διασχίζουν το Πακιστάν, αναστέλλοντας στην πράξη τη Συνθήκη Υδάτων, η οποία ίσχυε αδιάλειπτα από το 1960 που υπογράφτηκε.
«Το νερό που ανήκει στην Ινδία έρεε μέχρι τώρα προς το εξωτερικό. Στο εξής θα το σταματήσουμε, ώστε να εξυπηρετήσουμε τα συμφέροντα της Ινδίας και θα το χρησιμοποιούμε για τη χώρα μας», ανέφερε ο Μόντι, παρά το γεγονός ότι η πακιστανική πλευρά έχει προειδοποιήσει ότι θα εκλάβει μια τέτοια εξέλιξη ως «κήρυξη πολέμου».
Μεταξύ των στόχων των χτυπημάτων της Ινδίας την Τετάρτη ήταν το υδροηλεκτρικό έργο Neelum-Jhelum του Πακιστάν, σύμφωνα με τις ένοπλες δυνάμεις του Πακιστάν. Τα πλήγματα πραγματοποιήθηκαν λίγες ώρες αφότου ο Μόντι ανακοίνωσε ότι η Ινδία θα σταματήσει τη ροή νερού από τα σύνορά της.

Οι καταστροφικές συνέπειες της διακοπής ροής του Ινδού

Τον γύρο του κόσμου κάνουν πλάνα με κλειστό το μεγάλο φράγμα του Ινδού ποταμού, ενώ το Ισλαμαμπάντ κατήγγειλε αλλαγές στη στάθμη του ποταμού Σενάμπ, ενός από τους ποταμούς που τέθηκε υπό τον έλεγχο του Πακιστάν με τη Συνθήκη του 1960.

Η διακοπή της ροής του Ινδού θα έχει άμεσες και καταστροφικές συνέπειες για το Πακιστάν, καθώς το 80% της γεωργικής παραγωγής της χώρας εξαρτάται από το αρδευτικό σύστημα του συγκεκριμένου υδάτινου άξονα και τους παραποτάμους του.

Η ιστορική Συνθήκη Υδάτων του 1960

Σύμφωνα με το Time, η Συνθήκη των Υδάτων που υπεγράφη με τη μεσολάβηση της Παγκόσμιας Τράπεζας το 1960, μοίρασε την πρόσβαση στους έξι ποταμούς της λεκάνης του Ινδού. Συγκεκριμένα, έδωσε στην Ινδία τον έλεγχο των ανατολικών ποταμών Ravi, Beas και Sutlej, ενώ όριζε ότι το Πακιστάν διατηρεί την πρόσβαση στους ποταμούς Indus, Jhelum και Chenab στα δυτικά.

Η συμφωνία αυτή αποτέλεσε θεμελιώδη παράγοντα για την ειρήνη στην περιοχή, δεδομένης της εξάρτησης και των δύο χωρών από τον Ινδό ποταμό για την άρδευση των γεωργικών τους εκτάσεων. Στην Ινδία, ωστόσο, επικρατούσε η άποψη ότι η συνθήκη ήταν υπερβολικά «γενναιόδωρη» προς το Πακιστάν, το οποίο, αν και βρίσκεται στα κατάντη, είχε ουσιαστικά πρόσβαση στο 80% των υδάτων του συστήματος.

Η συνθήκη ορίζει ότι η Ινδία δεν μπορεί να κατασκευάσει υποδομές που περιορίζουν ή ανακατευθύνουν τη ροή του νερού από τους δυτικούς ποταμούς, εκτός από την περιορισμένη γεωργική χρήση και την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας. Μέχρι τη μονομερή αποχώρησή της τον Απρίλιο, η Ινδία σε γενικές γραμμές τήρησε τη συνθήκη ακόμη και κατά τη διάρκεια πολέμων με το Πακιστάν, γεγονός που καταδεικνύει τη σοβαρότητα της τρέχουσας κλιμάκωσης.