Economist: Οικονομία και επενδύσεις στο επίκεντρο της τρίτης ημέρας του Συνεδρίου

Η Ελλάδα μπορεί να διατηρήσει ρυθμό ανάπτυξης πάνω από 2% τα επόμενα χρόνια, καθώς ανακάμπτουν οι επενδύσεις από τα χαμηλά επίπεδα της κρίσης, σύμφωνα με την πρόβλεψη του Economist Intelligence, όπως διατυπώθηκε από την συμπρόεδρο του συνεδρίου και αναλύτρια του Economist Joan Hoey. Ωστόσο, όπως πρόσθεσε, απαιτούνται δραστικές αλλαγές για τη μακροπρόθεσμη προοπτική, διαφορετικά εκτίμησε ότι η οικονομία θα επιστρέψει στις προηγούμενες δυνατότητες μακροπρόθεσμης ανάπτυξης της τάξης του 1-1,5%.

Επιπλέον, σημείωσε ότι είναι θετικό που ο ρυθμός ανάπτυξης είναι στο 2,3-2,2%, αλλά δεν είναι ξεκάθαρο αν υπάρχει βιώσιμη τάση μακροπρόθεσμα, με την πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την περίοδο 2025-26 να αναφέρει ανάπτυξη πάνω από τον ευρωπαϊκό μ.ο. Εξήγησε ότι αυτό σημαίνει πως όλες οι μεταρρυθμίσεις είχαν θετικό αποτύπωμα στο ΑΕΠ, αλλά δεν έδωσαν μεγάλη ώθηση στην οικονομία. Απαιτούνται πιο δραστικές πολιτικές για να αυξηθεί η παραγωγικότητα όπου η χώρα παραμένει κάτω από τον μ.ο της ΕΕ, καθώς και να δοθεί έμφαση σε επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, πρόσθεσε η κ. Hoey.

Δεν πρέπει να υποτιμάται η πολιτική διάσταση στην εμπιστοσύνη και τη λογοδοσία, ανέφερε και σχολίασε ότι δεν είναι λίγο αυτό που έχει επιτύχει η Ελλάδα αλλά με ανάπτυξη 1,1% μακροπρόθεσμα θα πρέπει να διαχειριστεί προκλήσεις όπως το δημογραφικό, καθώς και τις εξελίξεις στην τεχνολογία. Είναι τομείς στους οποίους έχουν γίνει βήματα, όμως η Ελλάδα καθυστερεί ακόμη σε τομείς όπως η συμμετοχή των γυναικών και των νέων στην αγορά εργασίας και η αξιοποίηση της «ασημένιας» οικονομίας. Χρειάζεται αναδιάρθρωση της οικονομίας με επενδύσεις σε βιομηχανία υψηλής παραγωγικότητας και σε τομείς του μέλλοντος, σημείωσε μεταξύ άλλων η αναλύτρια του Economist.

Μιχάλης Αργυρού στο συνέδριο του Economist: Η Ελλάδα χρειάζεται σημαντικές μεταρρυθμίσεις

Παρά την πρόοδο, η Ελλάδα χρειάζεται σημαντικές μεταρρυθμίσεις για να διατηρήσει και στο μέλλον ρυθμό ανάπτυξης πάνω από τον ευρωπαϊκό μ.ο., σύμφωνα με τον προϊστάμενο του Οικονομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού Μιχάλη Αργυρού. Σημείωσε ότι θα συνεχίσει τη δημοσιονομική πρόοδο και τη βελτίωση της διάρθρωσης της οικονομίας με εστίαση στη μικροοικονομία βελτιώνοντας την αναλογία επενδύσεων προς ΑΕΠ.

Όπως ανέφερε, για να είμαστε φιλικοί στις επενδύσεις μπορούμε να απλοποιήσουμε περισσότερο τις διαδικασίες, σημειώνοντας πρόοδο σε θέματα όπως η δικαιοσύνη, το χωροταξικό και η πρόσβαση σε χρηματοδότηση. Σύμφωνα με τον ίδιο, η χώρα πρέπει να τονώσει τον ανταγωνισμό, ειδικά στις υπηρεσίες όπου υπάρχει περιθώριο ανάπτυξης, να αναστρέψει την τάση του brain drain ταυτόχρονα με την παροχή κινήτρων για την προσέλκυση επενδύσεων και τη βελτίωση της αγοράς εργασίας. Αναφερόμενος στα επιτεύγματα της Ελλάδας τα τελευταία έξι χρόνια, σημείωσε ότι οι λόγοι που οδήγησαν στην κρίση της προηγούμενης δεκαετίας έχουν εκλείψει σε μεγάλο βαθμό. Υπάρχουν σημάδια ότι η ελληνική οικονομία βρίσκει ισορροπία με ένα άλλο μείγμα πολιτικής, είπε, δίνοντας έμφαση στον λόγο χρέους προς

ΑΕΠ, με ενίσχυση της βιομηχανίας, έμφαση στην ενέργεια κ.ά. Δεν έχουμε φτάσει εκεί που θα θέλαμε –να συγκλίνουμε με τον ευρωπαϊκό μ.ο.– κατέληξε, επαναλαμβάνοντας τους δύο βασικούς στόχους για αύξηση επενδύσεων και παραγωγικότητας.

Γεώργιος Παγουλάτος στο συνέδριο του Economist: Η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ

Η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ και τις επόμενες δεκαετίες θα είναι η μόνη χώρα όπου η δαπάνη για συντάξεις δεν θα επιβαρύνει περαιτέρω τον προϋπολογισμό λόγω των μεταρρυθμίσεων, σύμφωνα με τον πρέσβη της Ελλάδας στον ΟΟΣΑ Γεώργιο Παγουλάτο. Σημείωσε ότι η Ελλάδα έδειξε ανθεκτικότητα σε απανωτά σοκ, από την πανδημία και μετά, και έκρινε σημαντική τη συνέχιση των διαρθρωτικών αλλαγών ώστε η χώρα να πετύχει σύγκλιση με τον μ.ο. των χωρών της ΕΕ και του ΟΟΣΑ. Μιλώντας για την πρόοδο της χώρας τα τελευταία χρόνια σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες του ΟΟΣΑ, ο κ. Παγουλάτος ανέφερε ότι έχει καλύψει μεγάλη απόσταση από την περίοδο 2019-20. Η Ελλάδα είναι πρώτη σε μια σειρά από δείκτες, πρόσθεσε, αναφέροντας ότι το "brand Ελλάδα" κάνει διαφορά ενισχύοντας τις προσδοκίες της αγοράς με επιδόσεις σε τομείς όπως ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ, αύξηση της απασχόλησης και το ρυθμιστικό περιβάλλον για τις επιχειρήσεις, για το οποίο πέρυσι ο ΟΟΣΑ προσκάλεσε αντιπροσωπεία της Ελλάδας προς ανάδειξη της προόδου της. Η χώρα, κατέληξε, θα δρέψει καρπούς τα επόμενα χρόνια από την προσπάθεια που έχει κάνει και σημείωσε κρίσιμους τομείς για το μέλλον, όπως οι βελτιώσεις στην αγορά εργασίας με ενίσχυση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και η διασύνδεση εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας.

Giovanni Callegari, επικεφαλής Ανάλυσης Οικονομικού Κινδύνου και Συντονιστής της ομάδας για την Ελλάδα ESM: Οι καλές επιδόσεις που έχει επιτύχει η Ελλάδα δημιουργούν εμπιστοσύνη

Οι καλές επιδόσεις που έχει επιτύχει η Ελλάδα δημιουργούν εμπιστοσύνη στους οίκους αξιολόγησης σύμφωνα με τον επικεφαλής Ανάλυσης Οικονομικού Κινδύνου και συντονιστή της ομάδας για την Ελλάδα του ESM Giovanni Callegari, ο οποίος αναφέρθηκε στη μείωση των NPLs που απελευθερώνουν χώρο για πιστωτική επέκταση και στο γεγονός ότι η Ελλάδα είναι από τις καλύτερα προετοιμασμένες χώρες απέναντι σε προκλήσεις, εξαιτίας της εμπειρίας της κρίσης που οφείλεται στις θυσίες του ελληνικού λαού.

Η χώρα χρειάζεται διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για να κλείσει το επενδυτικό κενό, αν και έχει σημειώσει εξαιρετικές επιδόσεις σε τομείς όπως τα έσοδα και η μάχη κατά της φοροδιαφυγής, ενώ η πρόοδος τα επόμενα 5-10 χρόνια δεν είναι δεδομένη και η πορεία των μεταρρυθμίσεων πρέπει να συνεχιστεί, πρόσθεσε. Η επιβεβαίωση θα έρθει όταν η Ελλάδα καταφέρει να προσελκύσει ανθρώπους με καλές ιδέες, Έλληνες που έφυγαν στο εξωτερικό και επενδύσεις, είπε ο κ. Callegari. Αναφορικά με τους κινδύνους στο διεθνές περιβάλλον, σημείωσε ότι ο ESM είναι παρών για να εμποδίσει κρίσεις για την Ελλάδα και άλλες χώρες. Αν δεν κατανοήσουμε το περιβάλλον, δεν μπορούμε να πείσουμε τις αγορές ότι η Ελλάδα είναι ιδανικός επενδυτικός προορισμός, σημείωσε μεταξύ άλλων.

Θεόδωρος Σκυλακάκης στο συνέδριο του Economist: Η Ελλάδα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα λόγω της τοποθεσίας και του κλίματος

Οι μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν στο εξής πρέπει να εστιάζουν κατά βάση στην τεχνολογία (τεχνητή νοημοσύνη) και στο δημογραφικό, σύμφωνα με τον βουλευτή και πρώην αναπλ. υπουργό Οικονομικών Θεόδωρο Σκυλακάκη. Όπως σημείωσε, η Ελλάδα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα λόγω της τοποθεσίας και του κλίματος και μπορεί να προσελκύσει ανθρώπινο δυναμικό. Σύμφωνα με τον ίδιο, μπορούμε να επιλύσουμε το δημογραφικό αν δούμε τις πολιτικές μετανάστευσης, σταματώντας την παράτυπη μετανάστευση και μεταβαίνοντας στη νόμιμη, καθώς και επιλέγοντας το εργατικό δυναμικό που χρειαζόμαστε.

Στην Ευρώπη τα τελευταία 20 χρόνια δεν έχουμε πολιτική για νόμιμη μετανάστευση, πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι χρειαζόμαστε και άλλες θεσμικές αλλαγές στην Ελλάδα, όπως για να διαχειριστούμε αποτελεσματικά τις χρήσεις γης, να μετράμε την παραγωγικότητα του δημόσιου τομέα, αλλά και εν τέλει να προωθήσουμε επενδύσεις ώστε να κλείσει το επενδυτικό κενό. Αναφέρθηκε επίσης στην ισχυρή ανάπτυξη και τη μείωση της ανεργίας στο 7,9%, δηλαδή κοντά στη διαρθρωτική ανεργία, ενώ έκανε λόγο και για την προβλεπόμενη μείωση των τιμών ενέργειας με τις επενδύσεις που προωθούνται και τα νέα έργα που θα μπουν στο σύστημα. Η Ελλάδα έχει ίσως την πιο καθαρή δημοσιονομική εικόνα στην ΕΕ διατηρώντας ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, είπε και σημείωσε την πολιτική σταθερότητα και την προσήλωση στην επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων, στοχευμένα και με επαναξιολόγηση όσο μεταβάλλονται οι συνθήκες.

Νίκος Παπαθανάσης στο συνέδριο του Economist: Η Ελλάδα γυρίζει σελίδα και αλλάζει ταχύτητα

Η Ελλάδα γυρίζει σελίδα και αλλάζει ταχύτητα, σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκο Παπαθανάση, ο οποίος υπογράμμισε ότι με σταθερές μεταρρυθμίσεις, η χώρα διατηρεί ρυθμούς ανάπτυξης υψηλότερους από τον μέσο όρο της ΕΕ, ενώ η ψηφιοποίηση συμβάλλει καθοριστικά στον μετασχηματισμό της οικονομίας. Ο κ. Παπαθανάσης στάθηκε στη μείωση της ανεργίας, η οποία υποχώρησε κάτω από το 8%, αγγίζοντας το χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας 20ετίας, ενώ επεσήμανε ότι είναι πολύ σημαντικό γεγονός πως η ανεργία των γυναικών μειώθηκε από 25% (το 2019) σε 9,8% και των νέων από 27% σε 10,5% την ίδια περίοδο. Παράλληλα, ο αναπληρωτής υπουργός τόνισε πως βασικός στόχος της κυβέρνησης για την επόμενη διετία είναι η περαιτέρω μείωση της γραφειοκρατίας, αλλά και η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος μέσω της ψηφιοποίησης και της τεχνητής νοημοσύνης.

Μιχαήλ Ιακωβίδης, Καθηγητής Στρατηγικής & Κάτοχος της Έδρας Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας SirDonaldGordonChair, LondonBusinessSchool

Την άποψη ότι η ελληνική οικονομία βασίζεται σε μη παραγωγικούς και περιβαλλοντικά ευάλωτους τομείς, παρά την επιφανειακή εικόνα οικονομικής ανάπτυξης, εξέφρασε από το βήμα του ετήσιου συνεδρίου του Economist ο Μιχαήλ Ιακωβίδης, καθηγητής Στρατηγικής & Κάτοχος της Έδρας Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας Sir Donald Gordon Chair του London Business School. Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά, η ανάπτυξη προέρχεται κυρίως από τον τουρισμό και τις κατασκευές, ενώ η παραγωγικότητα ανά εργαζόμενο παραμένει χαμηλή σε όλους τους βασικούς κλάδους.

Μιλώντας ειδικά για τον τουρισμό, ο κ. Ιακωβίδης υπογράμμισε ότι είναι εποχικός, με πολλούς εργαζόμενους να επιβαρύνουν το κράτος μέσω επιδομάτων ανεργίας κατά τους υπόλοιπους μήνες. Παράλληλα, πρόσθεσε ότι η μαζική επιχορήγηση του τομέα οδηγεί σε υπερεκμετάλλευση πόρων χωρίς στρατηγική πρόβλεψη. Μάλιστα, αναφέρθηκε χαρακτηριστικά στην ιδιωτικοποίηση παραλιών και στη διαρκή επέκταση τουριστικών projects, επισημαίνοντας τον ρόλο που λαμβάνει διαρκώς το Συμβούλιο της Επικρατείας ως έσχατος θεσμικός ελεγκτής. «Είναι ειρωνικό που σε μια χώρα που εξαρτάται τόσο πολύ από την ακεραιότητα του περιβάλλοντος, βασιζόμαστε στο ΣτΕ για να κριθούν οι νόμοι ως αντισυνταγματικοί».

Ταυτόχρονα, ο καθηγητής κατέκρινε την έλλειψη μακροπρόθεσμης στρατηγικής, καλώντας σε διακοπή ενίσχυσης μη βιώσιμων επενδύσεων και ανακατεύθυνση των διαθέσιμων κονδυλίων σε τομείς με υψηλή προστιθέμενη αξία και μετασχηματιστικό δυναμικό. «Η Ελλάδα χρειάζεται νέες πολιτικές», κατέληξε ο κ. Ιακωβίδης.

Colin Ellis, Global Credit Strategist, Moody’s Investors Service

Τη σημαντική πρόοδο της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια, κατέγραψε ο global credit strategist της Moody’s Investors Service Colin Ellis, επισημαίνοντας πως η σημερινή εστίαση πρέπει να μετατοπιστεί στις τομεακές ευκαιρίες, ειδικά στον βραχυπρόθεσμο ορίζοντα των 12-18 μηνών. Επικαλούμενος την ανάλυση της Moody’s (Industry Sector Outlooks – ISOs), σημείωσε ότι παγκοσμίως μόνο δύο τομείς παρουσιάζουν θετική προοπτική: η διαφοροποιημένη τεχνολογία πληροφορίας και η αεροναυπηγική/άμυνα. Στον δεύτερο, όπως είπε, η Ελλάδα έχει σαφή συγκριτικά πλεονεκτήματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, χάρη στη γεωπολιτική της θέση και την εμπειρία της.

Ο κ. Ellis ανέδειξε επίσης δύο ακόμα τομείς ευκαιρίας: την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την ιδιωτική πίστη. Στο πλαίσιο αυτό, ανέφερε ότι η τεχνητή νοημοσύνη δημιουργεί ανησυχίες για τις θέσεις εργασίας, όμως η επένδυση σε ανθρώπινο κεφάλαιο μπορεί να τις διατηρήσει. «Η Ελλάδα, με αξιόλογα πανεπιστήμια, μπορεί να αξιοποιήσει το δυναμικό αυτό».  Παράλληλα, σύμφωνα με τον ίδιο, η πρόοδος στον τραπεζικό μετασχηματισμό και η μείωση των «κόκκινων» δανείων ανοίγουν τον δρόμο για την ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης, όπως η ιδιωτική πίστη.

Στέφανος Αγιάσογλου, διευθύνων σύμβουλος, Ο.ΣΥ

Τη μεταμόρφωση των δημόσιων συγκοινωνιών στην Αθήνα, εστιάζοντας στην εμπειρία της τελευταίας πενταετίας, παρουσίασε ο Στέφανος Αγιάσογλου, διευθύνων σύμβουλος της Ο.ΣΥ. Όπως ανέφερε, η Αθήνα, με τον μισό πληθυσμό της χώρας, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την οικονομία και τις επενδύσεις. Το 2019 ο στόλος των λεωφορείων ήταν ιδιαίτερα γερασμένος, με μέση ηλικία 17,5-19 ετών. Όμως σήμερα, όπως σημείωσε, με επένδυση άνω των 2 δισ. ευρώ, είναι σε εξέλιξη η πλήρης ανανέωσή του με 1.500 νέα λεωφορεία μηδενικών ρύπων – ηλεκτρικά και υδρογονοκίνητα. Η αλλαγή αυτή, κατά τον κ. Αγιάσογλου, δεν περιορίζεται στον εξοπλισμό: συνοδεύεται από ψηφιακό μετασχηματισμό, εκπαίδευση προσωπικού και προσέλκυση νέων ανθρώπων με τεχνολογικές δεξιότητες, ενώ ταυτόχρονα προωθήθηκε πρόγραμμα επαναχρησιμοποίησης των παλιών οχημάτων σε νησιωτικές περιοχές, ενισχύοντας την απασχόληση στην περιφέρεια. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά, οι επενδύσεις αυτές δημιουργούν σημαντικούς πολλαπλασιαστές και στόχος είναι ως το 2027  η Αθήνα να γίνει μία από τις πιο πράσινες ευρωπαϊκές πόλεις στον τομέα των δημόσιων μεταφορών.

Δημήτρης Πρίμπας, Γενικός Διευθυντής ΙΒΜ Ελλάδας και Κύπρου

Ως καταλύτη για την ανάπτυξη χαρακτήρισε την τεχνολογία ο γενικός διευθυντής ΙΒΜ Ελλάδας και Κύπρου Δημήτρης Πρίμπας, υπογραμμίζοντας ότι αυτό το βλέπουμε και τώρα αλλά τα επόμενα χρόνια θα γίνει πολύ πιο ορατό. Η τεχνητή νοημοσύνη, όπως ανέφερε, δεν είναι απλώς μία τάση αλλά μια καθοριστική δύναμη αλλαγής για τον τρόπο λειτουργίας τόσο των επιχειρήσεων όσο και των δημόσιων υπηρεσιών. Σε αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με τον ίδιο, η Ελλάδα –μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF)– έχει σημειώσει πρόοδο στον ψηφιακό μετασχηματισμό του δημόσιου τομέα. Το επόμενο βήμα είναι η υιοθέτηση πιο εξειδικευμένων, αυτοματοποιημένων υπηρεσιών που θα προσφέρουν καλύτερη εξυπηρέτηση στον πολίτη και θα δώσουν ώθηση στον ιδιωτικό τομέα για επενδύσεις. Μόνο το 1% των επιχειρησιακών δεδομένων αξιοποιείται παραγωγικά σήμερα και η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αλλάξει ριζικά αυτό το τοπίο, πρόσθεσε ο κ. Πρίμπας. Παραδείγματα όπως η πρόληψη τραπεζικής απάτης δείχνουν τις δυνατότητες της τεχνολογίας. «Η Ευρώπη υστερεί σε ταχύτητα υιοθέτησης, αλλά η Ελλάδα διαθέτει ανθρώπινο δυναμικό υψηλών δεξιοτήτων, κάτι που αποτελεί ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα το οποίο πρέπει να αξιοποιηθεί άμεσα», κατέληξε.

Stefan Kraus, Chief Operating Officer, Μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής, Henley & Partners

Στη ραγδαία μεταμόρφωση της Ελλάδας από χώρα οικονομικής αστάθειας σε ανθεκτικό και ελκυστικό επενδυτικό προορισμό, αναφέρθηκε ο chief operating officer και μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Henley & Partners Stefan Kraus, τονίζοντας ότι σε μια εποχή διεθνών προκλήσεων, η χώρα συνεχίζει με ένα όραμα συμπεριληπτικής ανάπτυξης και ισχυρών μακροοικονομικών επιδόσεων.

Κεντρικός πυλώνας αυτής της μετάβασης, όπως σημείωσε, υπήρξε το πρόγραμμα Golden Visa, το οποίο από το 2013 έχει ενισχύσει τομείς όπως τα ακίνητα, τον τουρισμό και ευρύτερα την οικονομίας οικονομίας. Οι αιτήσεις έφτασαν τις 9.000 το 2024, από 315 το 2013, κατατάσσοντας την Ελλάδα τρίτη παγκοσμίως, πίσω μόνο από Ισπανία και Πορτογαλία. Σύμφωνα με τον κ. Kraus, η επίδραση του προγράμματος είναι ευρεία, με την αναζωογόνηση αστικών περιοχών, την ανακαίνιση παλαιών κτηρίων και την ενίσχυση της εκπαίδευσης και των υποδομών να αποτελούν ορισμένα παραδείγματα. Ο ίδιος υπογράμμισε πως το πρόγραμμα μπορεί να επεκταθεί σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη, οι ψηφιακές υποδομές και η περιφερειακή ανάπτυξη. Τέλος, με τη φορολογική σταθερότητα και την εισαγωγή νέων δρόμων για επενδύσεις, ο κ. Kraus υπογράμμισε πως η Ελλάδα μπορεί να διατηρήσει την πρωτοπορία και να αποτελέσει πρότυπο για τη νέα γενιά επενδυτικών προγραμμάτων.