Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Ο έλεγχος που διεξήγαγε, δικαιώνει τα σπιτάκια της ανακύκλωσης

Με βάση αυτά τα αποτελέσματα, ο ΦΟΔΣΑ Πελοποννήσου και ο Ενιαίος Σύνδεσμος Διαχείρισης Απορριμμάτων Κρήτης (ΕΣΔΑΚ) προχώρησαν επίσης σε διεθνείς διαγωνισμούς για την προμήθεια Πολυκέντρων Ανακύκλωσης στο τέλος του 2022, με τις συμβάσεις να λαμβάνουν εκ νέου έγκριση από το Ελεγκτικό Συνέδριο.

Το τελικό πόρισμα της ΕΔΕΛ αποτελεί δικαίωση για τα έργα αυτά, επιβεβαιώνοντας την επιτυχία και τη διαφάνειά τους. Τα Πολυκέντρα Ανακύκλωσης αναδεικνύονται ως η μοναδική τεχνολογική λύση με πραγματική συνεισφορά στην ανακύκλωση στην Ελλάδα, τη στιγμή που η χώρα δίνει μάχη για την αποφυγή νέων προστίμων και τη συμμόρφωση με τις ευρωπαϊκές περιβαλλοντικές δεσμεύσεις.

Ανάθεση μελέτης

Σημειώνεται ότι το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, που ήταν αρμόδιο για τη χρηματοδότηση έργων ανακύκλωσης, ανέθεσε, τον Απρίλιο του 2023, στην κορυφαία εταιρεία Grant Thornton την «Εμπειρογνωμοσύνη για την αποτίμηση της αποδοτικότητας της επένδυσης στη συλλογή δημοτικών ανακυκλώσιμων αποβλήτων μέσω Πολυκέντρων Ανακύκλωσης», ώστε να διαπιστώσει την πλέον αποδοτική μέθοδο ανακύκλωσης. Η Grant Thornton, στο πλαίσιο της συγκεκριμένης αναλυτικής μελέτης, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα Πολυκέντρα Ανακύκλωσης είναι η πιο αποδοτική μέθοδος ανακύκλωσης, καθόσον έχει την «καλύτερη σχέση κόστους/οφέλους σε σχέση με άλλες ομοειδείς τεχνολογίες ανακύκλωσης».

Για να προκύψει το εν λόγω συμπέρασμα, η Grant Thornton έλαβε υπόψη και μελέτησε όλα τα δεδομένα που περιέχονται στην «Έκθεση των στοιχείων αξιολόγησης της Πρόσκλησης 4115 του ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ» με τίτλο «Δημιουργία Πράσινων Σημείων και δικτύωσή τους, σε όλη τη χώρα πλην Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου» (που περιλαμβάνει προτάσεις για Γωνιές Ανακύκλωσης με χρήση άλλων ομοειδών τεχνολογιών ανακύκλωσης). Σύμφωνα μετα δεδοµένα αυτά, προκύπτει ότι η σχέση κόστους-οφέλους των Πολυκέντρων Ανακύκλωσης είναι καλύτερη από όλες τις άλλες οµοειδείς τεχνολογίες ανακύκλωσης της Πρόσκλησης 4115 του ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ κατά τουλάχιστον 4,1% (αφού η µέση τιµή του ανηγµένου κόστους των Πολυκέντρων Ανακύκλωσης ανέρχεται σε 795,76 €/τόνο/έτος, ενώ η µέση τιµή του ανηγµένου κόστους των άλλων οµοειδών τεχνολογιών ανακύκλωσης ανέρχεται σε 830 €/τόνο/έτος).

Ειδικότερα, ως τελικό συµπέρασµα η εµπειρογνωµοσύνη της Grant Thornton για λογαριασµό του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων αναφέρει ότι «Με βάση το σύνολο των δεδοµένων που έχουν αναλυθεί στην παρούσα µελέτη, προκύπτει η σκοπιµότητα προµήθειας Πολυκέντρων Ανακύκλωσης και δύναται να συστηθεί η αξιοποίηση πόρων τόσο του ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ όσο και άλλων χρηµατοδοτικών εργαλείων, που ήδη διαθέτει ή θα διαθέτει η Ελλάδα, για την προµήθεια Γωνιών Ανακύκλωσης µε εξοπλισµό Πολυκέντρων Ανακύκλωσης». (Πηγή: https://www.mindev.gov.gr/ wp-content/uploads/2023/04/ΕΥΡΕΙΑΠΕΡΙΛΗΨΗ-Εµπειρογνωµοσύνη-για-τηναποτίµηση-της-αποδοτικότητας-τηςεπένδυσης-Πολυκέντρων-Ανακύκλωσης_GRANT-THORNTON.pdf).

Εύλογες απορίες

Παράλληλα, από τη δηµοσιογραφική έρευνα της «Απογευµατινής» αναζητείται ο ακριβής ρόλος που έπαιξαν δύο συγκεκριµένα στελέχη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα έργα υποδοµών ανακύκλωσης στην Ελλάδα που χρηµατοδοτήθηκαν µέσω ΕΣΠΑ. Τα εν λόγω δύο στελέχη προκάλεσαν ιδιαίτερες απορίες για ποιον λόγο δεν ασχολήθηκαν µε τις εννιά τεχνολογίες ανακύκλωσης που χρηµατοδοτήθηκαν από το ΕΣΠΑ και τοποθετήθηκαν από τον Ε∆ΣΝΑ αλλά δεν έχουν συλλέξει ούτε έναν τόνο ανακυκλώσιµων υλικών, όπως, πέραν κάθε αµφιβολίας, δηλώνεται στον επίσηµο διαδικτυακό τόπο του Ε∆ΣΝΑ. Αντίθετα, έδειξαν αποκλειστική προτίµηση στα Πολυκέντρα Ανακύκλωσης, που αποδεικνύεται και µε αριθµούς αλλά και µε µια απλή επίσκεψη στα σηµεία λειτουργίας τους ότι αποτελούν την πλέον αποδοτική µέθοδο ανακύκλωσης.

Η ερευνητική δηµοσιογραφική οµάδα της «Απογευµατινής» εκτιµά ότι σύντοµα θα επανέλθει µε ονόµατα και αποδείξεις, που µπορεί να φτάσουν από τη ∆ανία και τη Νορβηγία έως την Ελλάδα. Μάλιστα, τις τελευταίες ηµέρες, ξαφνικά, άρχισαν να διακινούνται δηµοσιεύµατα τα οποία ξαναθυµούνται το αρχικό πόρισµα της Επιτροπής ∆ηµοσιονοµικού Ελέγχου του υπουργείου Εθνικής Οικονοµίας και Οικονοµικών, που πραγµατοποιήθηκε για λογαριασµό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στους ανωτέρω τρεις ΦΟ∆ΣΑ για τα Πολυκέντρα Ανακύκλωσης, κατόπιν της εµµονής των συγκεκριµένων στελεχών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο όµως έχει δηµοσιευτεί στις 6.3.2024 µε αριθµ. πρωτ. 35547ΕΞ2024ΕΜΠ και είναι γνωστό εδώ και σχεδόν 1,5 έτος. Πηγές από την Ε∆ΕΛ, που µίλησαν υπό τον όρο της ανωνυµίας στη δηµοσιογραφική οµάδα που διενεργεί την έρευνα, τόνισαν ότι τα δύο συγκεκριµένα στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τηλεφωνούσαν και ήταν ιδιαίτερα φορτικά, απαιτώντας να γραφτούν στο αρχικό πόρισµα της Ε∆ΕΛ συγκεκριµένα θέµατα τα οποία δεν µπορούσαν να τεκµηριωθούν από τον έλεγχο, ενώ ζητούσαν να αποσιωπηθούν έγγραφα που αποδείκνυαν ότι όλοι οι διαγωνισµοί είχαν διενεργηθεί µε άψογο τρόπο και µε πλήρη νοµιµότητα.

"Να αποσιωπηθούν"

Αξίζει να αναφερθεί ότι ένα από τα έγγραφα-ντοκουµέντα που ζητήθηκε ουσιαστικά να αποσιωπηθούν και να αποτιµηθούν στο πόρισµα είναι η έγγραφη οικονοµική προσφορά που κατέθεσε η δεύτερη συµµετέχουσα εταιρεία στους εν λόγω διεθνείς δηµόσιους διαγωνισµούς, η νορβηγική εταιρεία TOMRA SYSTEMS ASA, προς τον ΦΟ∆ΣΑ Πελοποννήσου, την οποία αποκαλύπτουµε σήµερα. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από την υπογεγραµµένη και κατατεθειµένη οικονοµική προσφορά της νορβηγικής εταιρείας TOMRA SYSTEMS ASA, η προσφερόµενη τιµή µονάδας είναι 267.800 ευρώ πλέον ΦΠΑ 24% (δηλαδή 332.072 ευρώ) ανά Πολυκέντρο Ανακύκλωσης, δηλαδή είναι ίδιας τάξης µεγέθους µε την οικονοµική προσφορά της αναδόχου εταιρείας. Βέβαια, η TOMRA SYSTEMS ASA αποκλείστηκε από τους διεθνείς δηµοσίους ανοικτούς ηλεκτρονικούς διαγωνισµούς που συµµετείχε στην Ελλάδα λόγω προβληµάτων που είχε στις εγγυητικές συµµετοχής που προσκόµισε. Ως συνέπεια, µε την ουσιαστική αποσιώπηση του εγγράφου-ντοκουµέντου στο αρχικό πόρισµα της Ε∆ΕΛ υπήρξε αναφορά στην αξία µιας Γωνιάς Ανακύκλωσης µε εντελώς διαφορετικά και εξαιρετικά υποδεέστερα τεχνικά χαρακτηριστικά για να γραφτεί ότι υπάρχουν και φθηνότερες επιλογές. Προφανώς όµως, οποιαδήποτε ελεγκτική υπηρεσία θα πρέπει να συγκρίνει οµοειδή προϊόντα. Αλλιώς, εάν συγκρίνουµε µήλα µε πορτοκάλια, θα βγάλουµε αναξιόπιστα συµπεράσµατα.

Αποκατάσταση αλήθειας

Κατόπιν όλων αυτών η δηµοσιογραφική οµάδα της «Απογευµατινής» αποκάλυψε µέσω της έρευνας που διεξήγαγε για την ανακύκλωση στην Ελλάδα και παρουσιάζει σήµερα το νέο τελικό πόρισµα της Ε∆ΕΛ, το οποίο διενεργήθηκε κατόπιν νεότερης απαίτησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πιθανότατα γιατί είχαν φτάσει στα αυτιά (ίσως και στα µάτια) των αρµοδίων ελεγκτικών µηχανισµών της Επιτροπής ο βίος και η πολιτεία για το εν λόγω θέµα των δύο συγκεκριµένων στελεχών. Να τονίσουµε ότι είναι ιδιαίτερα ασυνήθης πρακτική η εντολή των ελεγκτικών Αρχών της Επιτροπής για νεότερο επιβεβαιωτικό έλεγχο σε πορίσµατα της Ε∆ΕΛ. Στο νεότερο πόρισµα της Ε∆ΕΛ το οποίο κοινοποιήθηκε µε το αριθµ. πρωτ. 133315ΕΞ2025ΕΜΠ/25.7.2025 έγγραφο αποκαθίσταται πλήρως η τάξη και η αλήθεια όσον αφορά στα συµπεράσµατα που αφορούν στον εξοπλισµό των Πολυκέντρων Ανακύκλωσης και στην ακολουθούµενη διαδικασία της προµήθειας από τους τρεις ΦΟ∆ΣΑ. Όπως επιβεβαιώνεται και από τα σχετικά έγγραφα των ΦΟ∆ΣΑ για το εν λόγω τελικό πόρισµα της Ε∆ΕΛ: «Α. Είναι πολύ σηµαντικό που στο νεότερο επικαιροποιηµένο πόρισµα της Ε∆ΕΛ το αρχικό εύρηµα 2 της από 6.3.3024 αρχικής Έκθεσης Οριστικών Αποτελεσµάτων Έκτακτου Ελέγχου του αριθµ. 1723231001 & 172323103 έκτακτου ελέγχου της Ε∆ΕΛ (εφεξής Αρχική Έκθεση Ελέγχου) που σχετιζόταν µε το θέµα “Μη τεκµηρίωση από την αναθέτουσα αρχή Ε∆ΣΝΑ του εύλογου της εκτιµώµενης αξίας (π/υ) της σύµβασης. Μη επαρκής τεκµηρίωση από τις αναθέτουσες αρχές ΦΟ∆ΣΑ Π. Πελοποννήσου και ΕΣ∆ΑΚ, καθώς και την ΕΥ∆ του ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ του εύλογου της εκτιµώµενης αξίας (π/υ) έκαστης των δύο αντίστοιχων συµβάσεων” δεν υφίσταται πλέον ως εύρηµα. Στην κατεύθυνση αυτή συνηγορεί η σχετική νοµολογία του ∆ΕΕ.» «Β. Είναι πολύ σηµαντικό που στο νεότερο επικαιροποιηµένο πόρισµα της Ε∆ΕΛ το αρχικό εύρηµα 3 της από 6.3.3024 αρχικής Έκθεσης Οριστικών Αποτελεσµάτων Έκτακτου Ελέγχου του αριθµ. 1723231001 & 172323103 έκτακτου ελέγχου της Ε∆ΕΛ (εφεξής Αρχική Έκθεση Ελέγχου) που σχετιζόταν µε το θέµα “Ο προσδιορισµός των τεχνικών προδιαγραφών δεν διασφάλισε την ισότιµη πρόσβαση όλων των υποψηφίων και τη µη δηµιουργία εµποδίων στην ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισµού” δεν υφίσταται πλέον ως εύρηµα, ενώ απλώς αναφέρονται παρατηρήσεις για τρία νέα κριτήρια ελέγχου, που η Οµάδα Ελέγχου του νεότερου επικαιροποιηµένου πορίσµατος της Ε∆ΕΛ (στο εξής θα την αναφέρουµε ως “ΟΕ”) αναγνωρίζει ότι “δεν κρίνονται ουσιώδεις”. Στην κατεύθυνση αυτή συνηγορεί η σχετική νοµολογία του ∆ΕΕ.» Η δηµοσιογραφική οµάδα της εφηµερίδας θα συνεχίσει την έρευνα για την ανακύκλωση στη χώρα, τις συνθήκες ανταγωνισµού στην ελληνική αγορά, ενώ θα διερευνηθεί περισσότερο τόσο ο ρόλος των δύο στελεχών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη συγκεκριµένη υπόθεση µε την Ε∆ΕΛ όσο και η εταιρεία TOMRA, ώστε να γίνουν ευρέως γνωστά στο ελληνικό κοινό τα έργα και οι δράσεις τους, που σίγουρα θα απασχολήσουν και άλλες Αρχές.