Νικώντας το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου
Μια πολύ συχνή αγωνία αφορά την κληρονομικότητα στον καρκίνο, καθώς πολλοί αναρωτιούνται: «Αρκετά μέλη της οικογένειάς μου έχουν νοσήσει από καρκίνο και φοβάμαι μήπως συμβεί το ίδιο και σε μένα. Πώς μπορώ να μειώσω τον κίνδυνο;». Είναι γεγονός ότι το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι η ασθένεια είναι αναπόφευκτη.
Σε πρόσφατη μελέτη, ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα του 2019 για περιπτώσεις καρκίνου σε ενηλίκους άνω των 30 ετών στις ΗΠΑ και εκτίμησαν ότι περίπου το 40% οφειλόταν σε παράγοντες του τρόπου ζωής, οι οποίοι μπορούν να αλλάξουν.
«Αυτά είναι στην πραγματικότητα καλά νέα», λέει ο δρ Φαράντ Ισλάμι, επικεφαλής της μελέτης και ανώτερος επιστημονικός διευθυντής της έρευνας για τις ανισότητες στον καρκίνο στην Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία. Σημαίνει ότι μπορείτε, ίσως, να μειώσετε τον κίνδυνο κάνοντας πιο υγιεινές επιλογές, εξηγεί. Ακολουθούν ορισμένα βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε:
• Συγκεντρώστε πληροφορίες για το οικογενειακό σας ιστορικό. Ατομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου είναι πιο πιθανό να έχουν κληρονομήσει γονιδιακές μεταλλάξεις από τους γονείς τους, οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν έχουν νοσήσει συγγενείς πρώτου ή δεύτερου βαθμού, επισημαίνει η δρ Εϊμι Κομάντερ, ιατρική διευθύντρια του Γενικού Αντικαρκινικού Κέντρου στο Γουόλθαμ της Μασαχουσέτης. Συγκεντρώστε πληροφορίες για γονείς, αδέλφια, παιδιά, αλλά και για παππούδες, γιαγιάδες, θείους, θείες, ανίψια, εγγόνια και ετεροθαλή αδέλφια.
Η γενετική προδιάθεση ευθύνεται το πολύ για το 10% των περιπτώσεων, σημειώνει η δρ Τζούντι Γκάρμπερ από το αντικαρκινικό ινστιτούτο Dana-Farber.
Σε ποια ηλικία διαγνώστηκαν; Οσο νεότεροι –ιδίως αν ήταν κάτω των 50 ετών– τόσο πιθανότερο είναι η νόσος τους να σχετίζεται με κληρονομικούς παράγοντες, εξηγεί η Κομάντερ.
Τι είδους καρκίνο εμφάνισαν; Πολλοί τύποι καρκίνου μπορεί να οφείλονται σε κληρονομούμενες γονιδιακές μεταλλάξεις, με τους συνηθέστερους να περιλαμβάνουν τον καρκίνο του μαστού, των ωοθηκών και του παχέος εντέρου, σύμφωνα με τους ειδικούς. Αν αρκετά μέλη της οικογένειάς σας έχουν νοσήσει από αυτούς τους τύπους, αυτό ενδέχεται να αποτελεί ένδειξη γενετικής προδιάθεσης, επισημαίνει η Κομάντερ. Προσπαθήστε να εντοπίσετε μοτίβα, προσθέτει. Είναι διαφορετικό, για παράδειγμα, αν ο θείος σας εμφάνισε καρκίνο του πνεύμονα ύστερα από δεκαετίες καπνίσματος, και άλλο αν αρκετοί συγγενείς που δεν κάπνιζαν διαγνώστηκαν με καρκίνο σε νεαρή ηλικία.
• Κάντε αλλαγές στον τρόπο ζωής σας. Η γενετική προδιάθεση ευθύνεται το πολύ για το 10% όλων των περιπτώσεων καρκίνου, σημειώνει η δρ Τζούντι Γκάρμπερ, επικεφαλής του τμήματος γενετικής και πρόληψης του καρκίνου στο αντικαρκινικό ινστιτούτο Dana-Farber στη Βοστώνη. Επιπλέον, ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι η νόσος προκαλείται συχνά από τυχαία σφάλματα κατά την αντιγραφή του DNA μέσα στα κύτταρα – γεγονός που σημαίνει πως «οι άνθρωποι δεν πρέπει ποτέ να κατηγορούν τον εαυτό τους για την εμφάνιση καρκίνου», τονίζει η Κομάντερ. Ωστόσο υπάρχουν τρόποι να μειώσετε τον κίνδυνο.
• Μην καπνίζετε. Δεκαετίες επιστημονικών ερευνών δείχνουν ότι το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου σχεδόν σε όλα τα σημεία του σώματος, ιδιαίτερα στους πνεύμονες. Οσο περισσότερο καπνίζετε τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος – αλλά ποτέ δεν είναι αργά για να το κόψετε, τονίζει ο Ισλάμι. Μια μελέτη του 2021 έδειξε ότι η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να μειώσει ουσιαστικά τον κίνδυνο.
• Διατηρήστε ένα υγιές βάρος. Τα άτομα που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης τουλάχιστον 13 διαφορετικών τύπων καρκίνου. Μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης και όσπρια, με ταυτόχρονο περιορισμό του κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος, συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο. Το ίδιο ισχύει και για τη σωματική άσκηση, ακόμη κι αν δεν οδηγήσει σε απώλεια βάρους, εξηγεί η Αλισον Κλάιν, καθηγήτρια Ογκολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς.
• Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ. Ο γενικός χειρουργός των ΗΠΑ δήλωσε φέτος ότι ακόμη και η ήπια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαφόρων μορφών καρκίνου. Δεν υπάρχει ασφαλής ποσότητα αλκοόλ. Ωστόσο, γενικά, συνιστάται οι γυναίκες να μην καταναλώνουν πάνω από ένα ποτό την ημέρα και οι άνδρες να περιορίζονται σε δύο ποτά ή λιγότερα – αν και αυτές οι οδηγίες εξακολουθούν να αποτελούν αντικείμενο συζήτησης. «Οσο περισσότερες υγιεινές επιλογές κάνετε τόσο το καλύτερο», τονίζει η Κλάιν.
Επίσκεψη σε γενετιστή και εξετάσεις
Αν ο γιατρός σας το θεωρήσει σκόπιμο, μπορεί να σας παραπέμψει σε γενετιστή, ο οποίος θα ζητήσει έλεγχο για γονιδιακές μεταλλάξεις που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, εξηγεί ο δρ Σάιντ Αχμάντ, προσωρινός διευθυντής του Αντικαρκινικού Κέντρου του Πανεπιστημίου του Σινσινάτι. «Πολλές φορές οι ασθενείς διστάζουν να επισκεφθούν γενετικό σύμβουλο» λόγω «του φόβου για το άγνωστο», λέει ο Αχμάντ. Ωστόσο, η ύπαρξη γονιδιακών παραλλαγών δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα αναπτύξετε και τη νόσο, προσθέτει.
Αν πολλά μέλη της οικογένειάς σας έχουν νοσήσει από καρκίνο του μαστού, ο ειδικός μπορεί να ζητήσει έλεγχο για μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1 και BRCA2, αναφέρει ο Αχμάντ (πάνω από το 60% των γυναικών που φέρουν συγκεκριμένες αλλαγές σε αυτά τα γονίδια θα εμφανίσουν τη νόσο). Αντίστοιχα, αν υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις καρκίνου του παχέος εντέρου μπορεί να σας συστήσουν έλεγχο για το σύνδρομο Lynch – μια κληρονομική γενετική πάθηση που αυξάνει τον κίνδυνο έως και 80% για τους άνδρες και 60% για τις γυναίκες. Υπάρχουν επίσης εξετάσεις που μπορούν να ανιχνεύσουν ταυτόχρονα ένα ευρύ φάσμα γονιδιακών μεταλλάξεων. Αν πράγματι διαπιστωθεί ότι έχετε κληρονομήσει τέτοιες αλλαγές, πιθανότατα θα παραπεμφθείτε σε ειδικό, ο οποίος μπορεί να σας προτείνει να ξεκινήσετε προληπτικούς ελέγχους για καρκίνο νωρίτερα και συχνότερα απ’ ό,τι προβλέπεται για τον γενικό πληθυσμό, τονίζει η Κομάντερ. «Δεν πρέπει να χάσετε την ευκαιρία να εντοπίσετε εγκαίρως κάτι που θα μπορούσε να είναι ιάσιμο», λέει η δρ Τζούντι Γκάρμπερ. Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να συστήσει προαιρετικές προληπτικές παρεμβάσεις, προσθέτει η Γκάρμπερ.
_______________________________________________________________________________
Κεντρική φωτογραφία: Το κάπνισμα τσιγάρων και ακόμη και η ήπια κατανάλωση αλκοολούχων ποτών αυξάνουν δραστικά τον κίνδυνο εμφάνισης διαφόρων μορφών καρκίνου, κάνοντας τη διακοπή τους επιβεβλημένη. [Joyce Lee / The New York Times]
Content Original Link:
" target="_blank">
