Παρακεταμόλη από πλαστικά απόβλητα

ΕΔΙΜΒΟΥΡΓΟ. Ενα βακτήριο καταναλώνει ένα πλαστικό μπουκάλι, ενώ μόλις το σκουπίδι βρεθεί μέσα στο βακτήριο, το κύτταρο προκαλεί ζύμωση –όπως συμβαίνει στην μπίρα– για να το μετατρέψει σε παρακεταμόλη. Αυτή είναι μια απλοποιημένη περιγραφή της μελέτης που δημοσίευσε ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου στην επιστημονική επιθεώρηση Nature.

Πρόκειται για καινοτόμο αξιοποίηση της παραδοσιακής χημείας με ριζικά νέο τρόπο, σύμφωνα με τον συντάκτη της μελέτης δρα Στίβεν Ουάλας. «Χρησιμοποιώντας ζωντανά μικρόβια ολοκληρώσαμε περίπλοκες χημικές μεταμορφώσεις, οι οποίες μπορεί να ανοίξουν τον δρόμο για νέες, περισσότερο πράσινες και βιώσιμες μεθόδους παραγωγής πολύτιμων υλικών, όπως φαρμάκων από σκουπίδια», λέει ο Ουάλας.

Καινοτόμος αξιοποίηση της χημείας από επιστημονική ομάδα ανοίγει δρόμο για φάρμακα από σκουπίδια.

Η επιστημονική ομάδα πέτυχε να προκαλέσει φυσική διαδικασία, η χημική αντίδραση της οποίας είχε παρατηρηθεί μέχρι τώρα μόνο σε συνθήκες εργαστηρίου. Οι ερευνητές μετέτρεψαν έτσι μόρια οξέων σε ενώσεις που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή φαρμάκων, όπως η παρακεταμόλη. Η ένωση δημιουργήθηκε στο εσωτερικό του βακτηρίου, χωρίς οι επιστήμονες να χρειαστούν περίπλοκους καταλύτες εργαστηρίου. «Το ενδιαφέρον στοιχείο ήταν ότι δεν χρειάστηκε να διδάξουμε στο βακτήριο πώς να ολοκληρώσει την αντίδραση. Το κόλπο ήταν να συνειδητοποιήσουμε ότι διέθετε ήδη τα εργαλεία και έπρεπε μόνο να το καθοδηγήσουμε», εξηγεί ο Ουάλας. Τα βακτήρια περιέχουν φωσφορικό άλας, το οποίο μπορεί να προκαλέσει τη ζητούμενη χημική αντίδραση. «Χρησιμοποιήσαμε βιολογικές μεθόδους για να δημιουργήσουμε νέες διόδους στο εσωτερικό του βακτηρίου. Οι δίοδοι αυτές καθοδήγησαν τη χημεία του κυττάρου προς την παραγωγή της ένωσης που αναζητούσαμε. Στην περίπτωση αυτή: ένα φάρμακο», τονίζει ο Ουάλας. Το πλαστικό παίζει ρόλο στο πρώτο στάδιο της διαδικασίας. Το μπουκάλι PET, που χρησιμοποιείται ευρέως στις συσκευασίες τροφίμων, διαλύεται στα βασικά του συστατικά. Οι χημικές ουσίες αυτές μετατρέπονται σε μόριο, ικανό να προκαλεί χημική αντίδραση στο εσωτερικό του βακτηρίου. Οι μικροοργανισμοί αυτοί μετατρέπουν τότε το μόριο σε παρακεταμόλη. «Από όσα είδαμε πιστεύουμε ότι πολλά βακτήρια έχουν την ικανότητα να πραγματοποιούν τέτοιες μεταμορφώσεις», λέει ο Ουάλας. Τα εργαστήρια παραγωγής τέτοιων φαρμάκων λειτουργούν σε θερμοκρασία δωματίου και δεν απαιτούν δαπανηρό κλιματισμό, όπως οι μονάδες παραγωγής φαρμάκων.