Βρετανία: Η «Μεγάλη Δυσωδία» και η κρίση αποχέτευσης του 19ου αιώνα απειλεί ξανά τη Βρετανία
Στην ακτή του Γκόσπορτ, οι ήρεμες λίμνες κρύβουν έναν αόρατο κίνδυνο. Οι κάτοικοι καλούνται να αποφεύγουν οποιαδήποτε επαφή με το νερό. Προειδοποιητικά σήματα απαγορεύουν το κολύμπι, μετά από διαρροή λυμάτων. Χάσλαρ, Γουόρκχαουζ, Στόουκ και Αλβερστοουκ Κρικ: τέσσερις λίμνες που μοιάζουν καθαρές, αλλά είναι επικίνδυνες. Δείγματα νερού έδειξαν εξαιρετικά υψηλά επίπεδα αμμωνίας – ένδειξη χρόνιας μόλυνσης, σύμφωνα με τις δημοτικές αρχές.
Αυτή η σκηνή είναι μόνο μία μονάχα από τα εκατοντάδες περιστατικά που λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο στη Βρετανία επιβαρύνοντας τοπικές κοινότητες και καταναλωτές. Ακατέργαστα λύματα εκλύθηκαν σε ποτάμια και παράκτιες περιοχές της Αγγλίας για συνολική διάρκεια 3,61 εκατομμυρίων ωρών μέσα στο 2024. Τα στοιχεία της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος δείχνουν ότι, παρόλο που ο αριθμός των περιστατικών απόρριψης λυμάτων από τις εταιρείες ύδρευσης μειώθηκε ελαφρώς, η μέση διάρκεια κάθε συμβάντος αυξήθηκε. Η απόρριψη λυμάτων δεν είναι κατ’ ανάγκη παράνομη, όμως προβλέπεται μόνο για εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν το αποχετευτικό σύστημα κινδυνεύει να υπερχειλίσει – για παράδειγμα λόγω έντονης βροχόπτωσης.
Διαλυμένο σύστημα ελέγχου
Την περασμένη Δευτέρα η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσε τη ριζική αναδιάρθρωση του ρυθμιστικού πλαισίου για τον τομέα του νερού στην Αγγλία και την Ουαλία, με την κατάργηση της Ofwat (Αρχή Ρύθμισης Υπηρεσιών Υδατος) και τη δημιουργία ενός ενιαίου και ισχυρού εποπτικού φορέα. Ο νέος φορέας θα αναλάβει τις αρμοδιότητες της Ofwat, της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, της Natural England και της Επιθεώρησης Πόσιμου Νερού, σε μια προσπάθεια να απλουστευθεί το σημερινό κατακερματισμένο σύστημα και να αντιμετωπιστεί η ρύπανση σε ποτάμια, λίμνες και θάλασσες.
Η πρωτοβουλία εντάσσεται στις πρώτες κινήσεις της κυβέρνησης για την υλοποίηση 5 βασικών συστάσεων από τις 88 της Ανεξάρτητης Επιτροπής Υδατος, υπό τον σερ Τζον Κάνλιφ. Η έκθεση Κάνλιφ περιγράφει τον τομέα ως «διαλυμένο», αναφερόμενη σε σοβαρές αποτυχίες διαχείρισης και κακοδιαχείριση από πλευράς εταιρειών ύδρευσης, σε μια «σύγχρονη Μεγάλη Δυσωδία», παραπέμποντας στην ιστορική κρίση αποχέτευσης του 19ου αιώνα. Οπως ανακοίνωσε η κυβέρνηση Στάρμερ, ο νέος ρυθμιστής θα ενισχύσει τη διαφάνεια, με μέτρα όπως η θέσπιση χάρτη απορρίψεων λυμάτων σε πραγματικό χρόνο, που θα ενημερώνεται αυτόματα και θα κατονομάζει τις υπεύθυνες εταιρείες, βάζοντας τέλος στην πρακτική της αυτοαναφοράς. Στόχος είναι η προστασία του περιβάλλοντος και η αποτροπή υπέρογκων αυξήσεων στους λογαριασμούς των καταναλωτών.
«Η απόφαση για την κατάργηση της Ofwat σηματοδοτεί μια καμπή. Αντανακλά την απώλεια εμπιστοσύνης του κοινού και της πολιτικής στη θολή και κατακερματισμένη ρυθμιστική δομή, η οποία έχει δυσκολευτεί να αποτρέψει την περιβαλλοντική υποβάθμιση» δήλωσε στο «Βήμα» ο καθηγητής Διαχείρισης Υδατικών Πόρων και Υποδομών στο Royal Agricultural University (RAU) Κίραν Τότα-Μαχαράτζ. «Η μετάβαση σε έναν ενιαίο και ολοκληρωμένο ρυθμιστή προσφέρει ευκαιρίες για σαφέστερη εποπτεία, πιο αποτελεσματική επιβολή και έναν συνεκτικότερο μηχανισμό. Ωστόσο, οι κίνδυνοι περιλαμβάνουν αβεβαιότητα κατά τη μεταβατική περίοδο, πιθανή αιχμαλωσία της ρυθμιστικής αρχής από συμφέροντα και επιφυλακτικότητα από τους επενδυτές, εάν το νέο πλαίσιο δεν διαθέτει σαφήνεια, διαφάνεια ή ανεξαρτησία. Αν και οι μεταρρυθμίσεις είναι φιλόδοξες, δεν αγγίζουν το μοντέλο ιδιοκτησίας που πολλοί υποστηρίζουν ότι βρίσκεται στον πυρήνα της δυσλειτουργίας του τομέα ύδρευσης/αποχέτευσης. Πρέπει να επισημάνουμε τις δεκαετίες υποεπένδυσης, τα 85 δισεκατομμύρια λίρες σε πληρωμές μετόχων και το συνεχώς αυξανόμενο χρέος» είπε ο καθηγητής Μαχαράτζ.
Η καθηγήτρια Υδρολογίας στο Πανεπιστήμιο του Reading, Χάνα Κλόουκ, εκτιμά ότι οι μεταρρυθμίσεις «είναι απολύτως απαραίτητες, όμως δεν μπορούμε να ξοδέψουμε χρόνια στήνοντας νέες δομές, ενώ τα ποτάμια μας παραμένουν μολυσμένα και τα φράγματα στεγνώνουν. Η πραγματική πρόκληση δεν είναι να σχεδιάσουμε καλύτερα συστήματα στα χαρτιά – είναι να αναγκάσουμε τις εταιρείες να διορθώσουν τις διαρροές, να σταματήσουν να ρίχνουν λύματα και να χτίσουν τις υποδομές που χρειαζόμαστε».
H πολιτική διάσταση και ο «Τιτανικός»
Το κυβερνητικό σχέδιο κυριάρχησε στη συζήτηση στο Γουέστμινστερ. Βουλευτές των Εργατικών αναφέρουν πως η αποτυχία να ρυθμιστεί ο τομέας ύδρευσης κατά την περίοδο της προηγούμενης – 14χρονης – διακυβέρνησης των Συντηρητικών αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα που το κόμμα των Τόρις υπέστη τόσο μεγάλη ήττα στις εκλογές του 2024.
Πολλοί συζητούν κατά πόσο το όραμα της Θάτσερ έχει θέση στη σημερινή πολιτική και οικονομική κατάσταση. Ο τομέας ύδρευσης στην Αγγλία ιδιωτικοποιήθηκε το 1989 επί πρωθυπουργίας Μάργκαρετ Θάτσερ. Το 1994, η συντηρητική κυβέρνηση του Τζον Μέιτζορ επιχείρησε να εφαρμόσει το ίδιο μοντέλο και στη Σκωτία. Τα σχέδια για ιδιωτικοποίηση του νερού στη Σκωτία προκάλεσαν σφοδρές αντιδράσεις και βρήκαν απέναντί τους ένα τεράστιο κύμα αντίστασης.
Σήμερα, οι Εργατικοί προσπαθούν να αναστρέψουν το αρνητικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί τους τελευταίους μήνες ενώ δέχονται πιέσεις κυρίως από το ακροδεξιό φάσμα και τον Νάιτζελ Φάρατζ (ο οποίος υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της Θάτσερ και αποχώρησε από τους Συντηρητικούς όταν εκείνη εκδιώχθηκε). Το κόμμα του Φάρατζ, Reform UK, που παραμένει πρώτο στις δημοσκοπήσεις, υπόσχεται την επανακρατικοποίηση του μισού τομέα ύδρευσης, όμως οι Εργατικοί παίρνουν αποστάσεις από την ιδέα. Η οικονομική περίσταση άλλωστε δεν το επιτρέπει, καθώς τα δημόσια οικονομικά του Ηνωμένου Βασιλείου αντιμετωπίζουν έντονες πιέσεις. Τα στοιχεία για τον Ιούνιο έδειξαν ότι ο δημόσιος τομέας δανείστηκε 20,7 δισεκατομμύρια λίρες, ξεπερνώντας κατά πολύ τις προβλέψεις των αναλυτών (17,6 δισ.).
Η επικεφαλής του Συντηρητικού Κόμματος, Κέμι Μπάντενοκ, διατήρησε ουδέτερη στάση απέναντι στο πρόγραμμα Στάρμερ, ασκώντας κριτική στον Φάρατζ ότι «θέλει να δανειστεί περισσότερα για να προχωρήσει σε εθνικοποιήσεις, θέλει να δανειστεί περισσότερα για επιπλέον παροχές. Ποιος θα πληρώσει για όλα αυτά; Τα παιδιά σας». Στον αντίποδα, ο βουλευτής του Κόμματος των Πρασίνων, Εϊντριαν Ράμσεϊ, δηλώνει: «Το να περιμένουμε πως μια διαφορετική μορφή ρύθμισης θα διορθώσει τη βιομηχανία ύδρευσης είναι, ειλικρινά, σαν να αναδιατάσσουμε τις καρέκλες στον “Τιτανικό”. Και όχι μόνο αυτό, η πλειοψηφία του κοινού θα κληθεί να πληρώνει περισσότερα στους λογαριασμούς, την ώρα που βλέπουμε τον κλάδο να βουλιάζει κάτω από το αποτυχημένο μοντέλο της ιδιωτικοποίησης».
Content Original Link:
" target="_blank">
