Κένεθ Ρόγκοφ στο ΒΗΜΑ: «Ο Τραμπ θριάμβευσε ολοκληρωτικά»
Καθηγητής Οικονομικών του Χάρβαρντ, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, παγκόσμιας κλάσης παίκτης στο σκάκι, το οποίο παράτησε σε ηλικία μόλις 25 ετών για να αφιερωθεί στην οικονομική έρευνα, έχοντας ωστόσο κερδίσει τον ύψιστο τίτλο του Γκραντ Μετρ το 1978, ο Κένεθ Ρόγκοφ θεωρείται ένας από τους πλέον επιδραστικούς οικονομολόγους της γενιάς του.
Στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Our Dollar, Your Problem» (Yale University Press, 2025), παρουσιάζει μια άκρως ενδιαφέρουσα ιστορία του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, υποστηρίζοντας ότι η κυριαρχία του αναμένεται να διαβρωθεί τα επόμενα χρόνια. Μιλήσαμε μαζί του λίγες ημέρες μετά την εμπορική συμφωνία ΕΕ – ΗΠΑ, ζητώντας του να μας σχολιάσει τις βασικές πολιτικές και οικονομικές συνέπειές της. Η συζήτηση, ωστόσο, γρήγορα εξετράπη προς αυτό που κάποιος εύκολα θα χαρακτήριζε ως ένα κάλεσμα αφύπνισης προς την Ευρώπη.
Φαίνεται ότι ο εμπορικός πόλεμος ανάμεσα στις ΗΠΑ και την ΕΕ απετράπη. Πιστεύετε ότι η ΕΕ συνθηκολόγησε;
«Εμεινα άναυδος με τον βαθμό στον οποίο η ΕΕ συνθηκολόγησε. Πρώτα απ’ όλα, θέλω να πω ότι τίποτε δεν έχει τελειώσει ακόμα. Δεν υπάρχει πραγματική συμφωνία μέχρι αυτή να υπογραφεί σε χαρτί και να ψηφιστεί από το Κογκρέσο. Η ικανότητα του Τραμπ να επιβάλλει δασμούς βρίσκεται υπό δικαστική διερεύνηση, και αυτή είναι μια υπόθεση που μπορεί να χάσει.
Οταν, όμως, άκουσα την πρόεδρο της Κομισιόν να λέει τι μεγάλη νίκη επετεύχθη, επειδή πλέον οι δασμοί δεν θα είναι στο 30%… Μου ακούστηκε σαν μια σύζυγος που ξυλοκοπείται από τον άντρα της, και επειδή δεν τη χτύπησε τόσο σκληρά σήμερα, θεωρεί ότι ήταν μια καλή μέρα. Ηταν απίστευτο».
Αρα δεν τελειώσαμε;
«Ο Τραμπ είναι μια ευμετάβλητη προσωπικότητα. Μόλις η Ευρώπη κάνει κάτι που δεν του αρέσει, θα επανέλθει, με δασμούς 50% φέρ’ ειπείν. Διασκεδάζει. Ολοι του φιλούν τα πόδια. Ολοι του συμπεριφέρονται με δουλοπρέπεια. Κι αυτό το λατρεύει. Οι δασμοί συνέβαλαν ως κεντρικό εργαλείο σε αυτό. Γιατί να τους σταματήσει; Συνήθως, όταν μια χώρα επιβάλλει ξαφνικά δασμούς 15% σε μια άλλη, εκείνη αντεπιτίθεται, και μετά επιχειρεί να διαπραγματευθεί τον μηδενισμό τους.
Υποψιάζομαι ότι αυτό θα συμβεί μακροπρόθεσμα με τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Δεν νομίζω ότι η κατάσταση ως έχει είναι βιώσιμη. Αλλά είναι αξιοσημείωτο αυτό που συνέβη. Ο Τραμπ θριάμβευσε ολοκληρωτικά».
Τι διαφορετικό θα μπορούσε να κάνει η ΕΕ; Να επιβάλει οικονομικά αντίποινα;
«Φυσικά. Η διαπραγματευτική θέση του Τραμπ, την οποία διακήρυξε στην αρχή, ήταν η εξής: “Θα σας κλωτσήσω στο πρόσωπο, και αν αντεπιτεθείτε, τότε θα σας χτυπήσω ακόμα πιο δυνατά”. Το ερώτημα, όμως, είναι εάν ήταν αυτή η απειλή βάσιμη. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι οι δασμοί βλάπτουν τους αμερικανούς καταναλωτές περισσότερο από τους Ευρωπαίους.
Βεβαίως και υπάρχουν επιμέρους λεπτά σημεία, αλλά τελικά, τους δασμούς τούς πληρώνουν οι αμερικανικές επιχειρήσεις. Δεν έχουν μετακυλιστεί. Δεν πληρώνονται από τους εξαγωγείς. Ολα τα στοιχεία αυτό δείχνουν. Ο υπόλοιπος κόσμος δεν πληρώνει τους δασμούς του Τραμπ. Οι Αμερικανοί τούς πληρώνουν».
Αν έχουν έτσι τα πράγματα, γιατί η Ευρώπη υπέγραψε τη συμφωνία;
«Κοιτάξτε, η Κίνα, για παράδειγμα, δεν έκανε πίσω. Εάν η Ευρώπη ήταν πιο ενωμένη, θα μπορούσε να κάνει κάτι τέτοιο. Αλλά δεν είναι. Εδειξε αδυναμία. Η ιστορία αυτή έδειξε την αδυναμία του συστήματός σας».
Οι Γάλλοι μίλησαν ανοιχτά κατά της συμφωνίας… Τι περιμένετε από εδώ και πέρα;
«Το ζήτημα δεν έχει τακτοποιηθεί. Αναμένω, με μεγάλη πιθανότητα, ότι ο Τραμπ θα ανεβάσει και πάλι τους δασμούς, όταν οι Ευρωπαίοι κάνετε κάτι που θα τον αναστατώσει. Το έχει αποδείξει αυτό. Λατρεύει τους δασμούς. Με τι θα τους υποκαταστήσει; Θα μπορούσε να απειλήσει ότι θα φύγει από την Ουκρανία, αλλά αυτό θα έχει κόστος. Επί τη ευκαιρία, νομίζω ότι ο Τραμπ έχει εδραιώσει τον εαυτό του ως τον πιο ισχυρό παγκόσμιο ηγέτη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Και είναι τόσο χαρούμενος γι’ αυτό που έχει καταφέρει. Οι δε δασμοί συνιστούν μέρος αυτής της διαδικασίας».
Ηταν οι δασμοί μια μπλόφα για να κερδίσει καλύτερες συμφωνίες;
«Διαβάστε το βιβλίο του “The Art of the Deal”. Εγώ του έχω ρίξει μια ματιά. Η “τέχνη της συμφωνίας” είναι να ζητάς τον ουρανό με τ’ άστρα και μετά να “συμβιβάζεσαι”. Ετσι διαπραγματεύεται. Aυτή είναι η διαπραγματευτική στρατηγική του. Την ξεδίπλωσε στην Κίνα, αλλά η Κίνα όρθωσε το ανάστημά της, και στο τέλος εκείνος υποχώρησε. Νομίζω ότι αν η Ευρώπη είχε κάνει το ίδιο, θα υποχωρούσε επίσης».
Πρέπει η Ευρώπη να επανεξετάσει την εξάρτησή της από τις ΗΠΑ σε κάποιους τομείς;
«Νομίζω ότι σε ένα θεμελιώδες επίπεδο η Ευρώπη πρέπει να μπορεί να στηρίζει οικονομικά τη δική της άμυνα. Στο βιβλίο μου μιλώ αρκετά για αυτό. Εάν θέλεις να είσαι μια παγκόσμια χρηματο-οικονομική δύναμη, πρέπει να έχεις στρατιωτική ισχύ. Εάν δεν έχεις, τότε δεν ορίζεις τους όρους του παιχνιδιού. Οι ΗΠΑ έφτιαξαν τους κανόνες του παιχνιδιού. Κι αυτό δεν συνέβη απλώς επειδή ήταν η μεγαλύτερη οικονομία. O Τραμπ είναι χοντροκομμένος. Σας εγγυώμαι πως είπε στους Ευρωπαίους ότι, εάν δεν υπογράψουν, θα αποσυρθεί από το ΝΑΤΟ».
Οπότε η Ευρώπη πρέπει να πληρώσει περισσότερο;
«Ναι. Αλλά φυσικά το πρόβλημα στην Ευρώπη δεν είναι απλώς το πόσα ξοδεύετε. Είναι ότι δεν είστε ενοποιημένοι. Δεν είστε συντονισμένοι σε τίποτα. Αυτή είναι μια κρίσιμη στιγμή για την Ευρώπη. Ή θα σας δίνουν όλο περισσότερες διαταγές οι ΗΠΑ ή, πολιτικά και οικονομικά, θα πρέπει να επανεξοπλιστείτε, για να γίνετε ανεξάρτητοι».
Η εμπορική στρατηγική του Τραμπ θα οδηγήσει σε υποβάθμιση της θέσης του δολαρίου;
«Εάν αποκλείσεις τον εαυτό σου από το εμπόριο, είναι πολύ πιο δύσκολο να είσαι κυρίαρχος από οικονομική άποψη. Θέλω, όμως, να πω το εξής. Μαζί με τον εμπορικό πόλεμο, υπάρχει ένας άλλος πόλεμος που έρχεται στην Ευρώπη, και από πολλές πλευρές είναι πολύ πιο επικίνδυνος. Αφορά τα νέα κρυπτονομίσματα stablecoin. Πέρασε τελευταίως στο Κογκρέσο μια νομοθεσία που νομιμοποιεί και ρυθμίζει τα stablecoin – όχι μια κακή ιδέα από μόνη της. Υπάρχει και μια δεύτερη που θα νομιμοποιήσει τα bitcoin. Ο Τραμπ θέλει να κάνει τις ΗΠΑ το κέντρο του συστήματος των κρυπτονομισμάτων.
Αυτό που λίγοι Ευρωπαίοι καταλαβαίνουν είναι ότι τα stablecoin, από τη στιγμή που νομιμοποιηθούν, θα γίνουν ένα είδος μη ανιχνεύσιμων ψηφιακών μετρητών. Είστε η περιοχή με την υψηλότερη φορολογία στον κόσμο. Αυτό που σας περιγράφω είναι σαν το πρόβλημα της φοροδιαφυγής με μετρητά, αλλά πολλαπλώς μεγεθυσμένο…».
Content Original Link:
" target="_blank">
