Οι πιο διαβόητες φυλακές του κόσμου

Photo Credits: AP Photo/Andres Leighton

Οι Αμερικανοί χρησιμοποίησαν στο παρελθόν το Guantanamo ως κέντρο παραμονής προσφύγων από την Κούβα και την Αϊτή. Επιχείρησαν να το μετατρέψουν σε κέντρο κράτησης για πρόσφυγες – φορείς του Aids, αλλά η απόφαση κηρύχθηκε αντισυνταγματική με δικαστική απόφαση στις 8 Ιουνίου 1993. Ο τελευταίος Αϊτινός πρόσφυγας εγκατέλειψε το Guantanamo την 1η Νοεμβρίου 1995.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Άμυνας των Η.Π.Α., 30 άτομα εξακολουθούν να κρατούνται στο Γκουαντάναμο. «Οι περισσότεροι από τους κρατούμενους δεν έχουν ποτέ κατηγορηθεί, πόσο μάλλον δικαστεί ή καταδικαστεί», λέει η Daphne Eviatar  της οργάνωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα Διεθνής Αμνηστία στην Ουάσιγκτον.

11 έχουν κατηγορηθεί για εγκλήματα πολέμου στο πλαίσιο του συστήματος των στρατιωτικών επιτροπών, ενώ 10 περιμένουν δίκη και ένας έχει καταδικαστεί. Τρεις κρατούμενοι κρατούνται επ’ αόριστον βάσει του νόμου περί πολέμου και δεν αντιμετωπίζουν κατηγορίες ενώπιον δικαστηρίου, ούτε προτείνεται η απελευθέρωσή τους.

16, γνωστοί ως «αιωνίως κρατούμενοι», κρατούνται σε καθεστώς πολεμικού δικαίου, αλλά τους έχει προταθεί η μεταφορά τους με ρυθμίσεις ασφαλείας σε άλλη χώρα.

«Πρόκειται για κρατήσεις που είναι αναπόφευκτα συνδεδεμένες με πολλαπλά επίπεδα παράνομης κυβερνητικής συμπεριφοράς κατά τη διάρκεια των ετών – μυστικές μεταφορές, ανακρίσεις χωρίς επικοινωνία, αναγκαστική σίτιση απεργών πείνας, βασανιστήρια, εξαναγκαστικές εξαφανίσεις και πλήρης έλλειψη της δέουσας διαδικασίας», δήλωσε η Daphne Eviatar σε δήλωσή της για την 20ή επέτειο από το άνοιγμα του Guantanamo.

Cecot – Ελ Σαλβαδόρ

Photo Credits: AP Photo/Salvador Melendez, File

«Οι χειρότεροι από τους χειρότερους» εγκληματίες του Ελ Σαλβαδόρ είναι φυλακισμένοι στο Cecot. Βγαίνουν από το κελί τους μόνο 30 λεπτά την ημέρα, φορούν μόνο λευκή μπλούζα και βερμούδα, κοιμούνται ανά 80 σε κελιά χωρίς μαξιλάρια και κουβέρτες και δεν επιτρέπεται να έχουν μαζί τους κανένα προσωπικό αντικείμενο.

Στο Cecot – το Κέντρο Καταπολέμησης της Τρομοκρατίας του Ελ Σαλβαδόρ – οι φυλακισμένοι άνδρες είναι γνωστοί ως «οι χειρότεροι από τους χειρότερους».

Πρόκειται για τα μέλη συμμοριών που λυμαίνονταν το Ελ Σαλβαδόρ επί δεκαετίες. Μαζικοί δολοφόνοι, έμποροι ναρκωτικών και γκάνγκστερ, είναι φυλακισμένοι εκεί καθώς κατηγορούνται ότι «κρατούσαν όμηρο» το Ελ Σαλβαδόρ, κυριεύοντας το έθνος με φόβο καθώς κυβερνούσαν πόλεις και δρόμους.

Πιάτα φαγητού στοιβάζονται έξω από τα κελιά την ώρα των γευμάτων και οι κρατούμενοι τα τραβούν μανιωδώς μέσα από τα κάγκελα. Δεν σερβίρεται ποτέ κρέας.

Ένοπλοι μασκοφόροι φρουροί παρέχουν συνεχή επιτήρηση και οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι λένε ότι τα φώτα είναι αναμμένα 24/7. Εκτός πολέμου, δεν υπάρχει θανατική ποινή στο Ελ Σαλβαδόρ, αλλά δεν υπάρχει επίσης καμία πρόθεση αυτοί οι άνδρες να απελευθερωθούν ποτέ.

Ο Γκουστάβο Βιλατόρο, υπουργός δημόσιας ασφάλειας του Ελ Σαλβαδόρ, προσφέρει μια ωμή αξιολόγηση της προσέγγισης της κυβέρνησης στα μέλη συμμοριών.

«Πιστεύουμε στην αποκατάσταση, αλλά μόνο για κοινούς εγκληματίες. Κάποιος που κάθε μέρα σκότωνε ανθρώπους, κάθε μέρα βίαζε τα κορίτσια μας, πώς μπορείς να του αλλάξεις γνώμη; Δεν είμαστε ανόητοι».

Diyarbakır – Τουρκία

Η φυλακή Diyarbakır στην Τουρκία είναι διαβόητη για τις ακραίες συνθήκες και το βάναυσο ιστορικό παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθιστώντας τη μία από τις χειρότερες φυλακές στον κόσμο. Η μεγαλύτερη φυλακή υψίστης ασφαλείας της Τουρκίας άνοιξε το 1980 και έχει στεγάσει πολιτικούς κρατούμενους, συμπεριλαμβανομένων πολλών Κούρδων ακτιβιστών.

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, το Diyarbakir έγινε συνώνυμο της σκληρής μεταχείρισης των κρατουμένων. Στα συστηματικά βασανιστήρια περιλαμβάνονταν οι ξυλοδαρμοί, η στέρηση ύπνου και η ψυχολογική κακοποίηση, σε μια προσπάθεια καταστολής της πολιτικής διαφωνίας.

Οι πτέρυγες των φυλακών χρησιμοποιούσαν όρους που συνήθως χρησιμοποιούνται για πράξεις διασκέδασης και καθαριότητας, όπως ντίσκο, καλωσόρισμα, θέατρο ή μπάνιο, για τα διάφορα είδη βασανιστηρίων που εξασκούσαν.

Μεταξύ των πιο συνηθισμένων πρακτικών ήταν: σκληρό και συστηματικό ξύλο, τράβηγμα μαλλιών, δέσιμο των ματιών και ψεκασμός με νερό, απομόνωση, προσβολές από τους φύλακες, συνεχής και αμείλικτη παρακολούθηση, εκφοβισμός, βιασμοί.

Οι κρατούμενοι ήταν υποχρεωμένοι να χαιρετούν τον σκύλο του λοχαγού Esat Oktay Yıldıran, έναν γερμανικό ποιμενικό με το όνομα «Jo», ο οποίος ήταν εκπαιδευμένος να δαγκώνει τα γεννητικά όργανα των γυμνών κρατουμένων. Πάνω από 300 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους από το 1980 στην καθημερινή αυτή φρίκη.

Ο Mehdi Zana, πρώην δήμαρχος του Diyarbakır, ο οποίος πέρασε έντεκα χρόνια στη φυλακή, εξηγεί: «Όταν ένας νέος κρατούμενος έφτανε στη φυλακή, ο λοχαγός Esat τον συναντούσε στην είσοδο και στη συνέχεια απευθυνόταν σε έναν φρουρό και έλεγε:

«Ετοιμάστε του ένα μπάνιο και μετά πηγαίνετέ τον στον κοιτώνα». Αυτό ήταν ένα τελετουργικό. Έτσι, σχεδόν είκοσι φρουροί συνόδευαν τον κρατούμενο. Τον χτύπησαν και στη συνέχεια τον έσυραν, αναίσθητο, στο «λουτρό», μια μπανιέρα γεμάτη περιττώματα, στην οποία τον άφησαν για λίγες ώρες».

Το 2016, μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία, η κυβέρνηση επέβαλε σκληρά μέτρα κατά της πολιτικής αντιπολίτευσης, επιβαρύνοντας περαιτέρω τη χωρητικότητα της φυλακής.

Το Diyarbakır φιλοξένησε πολλούς από τους κρατούμενους κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, επιδεινώνοντας τα υφιστάμενα ζητήματα υπερπληθυσμού και κακής μεταχείρισης.

Κατά τη διάρκεια επίσκεψης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην πόλη στις 9 Ιουλίου 2021, ανακοίνωσε ότι: «σύντομα θα εκκενώσουμε τη φυλακή του Diyarbakır, η οποία για μεγάλο χρονικό διάστημα συνδέθηκε με καταπίεση, βασανιστήρια και απάνθρωπη μεταχείριση, και θα τη μετατρέψουμε σε πολιτιστικό κέντρο για την εξυπηρέτησή σας».

Από τον Νοέμβριο του 2024 η φυλακή βρίσκεται σε διαδικασία μετατροπής της σε μουσείο.

Sabaneta – Βενεζουέλα

Ο εκλιπών πρόεδρος της χώρας, Ούγκο Τσάβες, είχε κάποτε περιγράψει τις φυλακές ως «πύλη του πέμπτου κύκλου της κόλασης». Οι συνθήκες τραγικές, ιδιαίτερα για όσους δεν έχουν οικονομική άνεση, δηλαδή την πλειονότητα των κρατουμένων.

Ο άγραφος νόμος της La Sabaneta θέλει τους φτωχότερους να κοιμούνται έξω ή στο πάτωμα του κελιού, ενώ ελάχιστοι είναι αυτοί που έχουν εξασφαλίσει ένα κρεβάτι.

Η φυλακή είναι ασφυκτικά γεμάτη και μαστίζεται από την έλλειψη προσωπικού. Οι συμπλοκές μεταξύ των συμμοριών της φυλακής είναι καθημερινότητα. Μόλις το 2012, 591 κρατούμενοι δολοφονήθηκαν.

Τον Σεπτέμβριο του 2013 σκοτώθηκαν 16 κρατούμενοι και οι φρουροί κατάσχεσαν 22.000 πυρομαχικά και εντόπισαν ένα υπόγειο τούνελ όπου λειτουργούσε ως αποθηκευτικός χώρος για μαριχουάνα και κοκαΐνη.

La Santé – Γαλλία

Η δημοσιοποίηση, το 2000, του ημερολογίου της αρχιάτρου της φυλακής, Βερονίκ Βασέρ, είχε ως αποτέλεσμα να διαταχθεί κοινοβουλευτική έρευνα. «Τρεις κρατούμενοι πολεμούσαν με μαχαίρια.

Στεκόμουν μέσα στα αίματα μέχρι περίπου τα μεσάνυχτα. Την επόμενη ημέρα όλα άρχισαν από την αρχή (…) υπήρξαν πολλαπλοί τραυματισμοί. Φταίει η υγρασία, ο ήλιος, η αποπνικτική ζέστη στα κελιά που τους κάνει να τρελαίνονται» ήταν η περιγραφή που είχε δώσει τότε η ίδια.

Η Βερονίκ Βασέρ εξιστόρησε όσα είδαν τα μάτια της τα επτά χρόνια που υπηρέτησε στη φυλακή La Santé, σε ένα κατ΄ ευφημισμό σωφρονιστικό ίδρυμα, το όνομα του οποίου σημαίνει «υγεία».

Κρατούμενοι να συμβιώνουν με ποντίκια, κατσαρίδες και ψείρες, αναγκασμένοι να κοιμούνται ο ένας πάνω στον άλλο λόγω του υπερπληθυσμού της φυλακής. Κάποιοι από αυτούς έφτασαν σε σημείο να πιουν καθαριστικά υγρά για αποχετεύσεις ή δηλητήριο για ποντίκια σε μια προσπάθεια να βάλουν τέλος στη ζωή τους.

Αλλοι υπέφεραν από δερματικά προβλήματα που προκαλούνταν από την καθολική έλλειψη συνθηκών υγιεινής, αφού στους κρατουμένους επιτρεπόταν να κάνουν ντους μόνο δύο φορές την εβδομάδα, έγραψε ακόμη η ίδια.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, κρατούνταν εκεί αιχμάλωτοι πολέμου αλλά και μια σειρά από παραβάτες του κοινού ποινικού δικαίου. Είναι αδιαπέραστη, με μόνο τρεις αποδράσεις να έχουν καταγραφεί στην ιστορία της και ανάμεσα στα υψηλά πρόσωπα που κάποτε «φιλοξένησε», ήταν και ο διαβόητος τρομοκράτης, Κάρλος «το τσακάλι».

Black Dolphin – Ρωσία

Γνωστή και ως ποινική αποικία Νο. 6, η Φυλακή Μαύρο Δελφίνι, βρίσκεται στα σύνορα της Ρωσίας με το Καζακστάν, πήρε το όνομά της από το γλυπτό δελφινιού που δημιουργήθηκε από κρατούμενους, το οποίο είναι τοποθετημένο έξω από το μπροστινό μέρος της υποδοχής.

Γνωστή για τη φυλάκιση των πιο επικίνδυνων εγκληματιών της χώρας, συμπεριλαμβανομένων κατά συρροή δολοφόνων και τρομοκρατών, η φυλακή λειτουργεί υπό εξαιρετικά αυστηρό καθεστώς.

Οι κρατούμενοι βρίσκονται υπό συνεχή παρακολούθηση και συχνά τους δένουν τα μάτια όταν μετακινούνται εντός των εγκαταστάσεων για να αποτρέψουν τις απόπειρες απόδρασης.

Κάθε κελί δύο ατόμων βρίσκεται πίσω από τρία σετ χαλύβδινων θυρών και οι τρόφιμοι επιτρέπονται να βγουν έξω από αυτούς τους χώρους περιορισμού για 90 λεπτά την ημέρα για άσκηση σε μια τσιμεντένια αυλή.

Gitarama – Ρουάντα

Στο Σωφρονιστικό Κατάστημα Muhanga στη Ρουάντα, αρχικά γνωστό ως φυλακή Gitarama, οι κρατούμενοι συχνά αναγκάζονται να κοιμούνται όρθιοι ή σκυφτοί λόγω έλλειψης χώρου, ενώ πολλοί πάσχουν από χρόνιους τραυματισμούς και ασθένειες λόγω της στενότητας των χώρων.

Η υγιεινή και η καθαριότητα στη Muhanga υποβαθμίζονται σοβαρά λόγω του υπερπληθυσμού, με αποτέλεσμα συχνές επιδημίες ασθενειών.

Αυτή η έλλειψη καθαριότητας έχει οδηγήσει σε εκτεταμένες δερματικές μολύνσεις, αναπνευστικές ασθένειες και ασθένειες που μεταδίδονται με το νερό και εξαπλώνονται εύκολα μεταξύ του πυκνού πληθυσμού των κρατουμένων.

Η Muhanga παραμένει «τρανό» παράδειγμα της αδυναμίας του σωφρονιστικού συστήματος να αντιμετωπίσει τον μεγάλο αριθμό των κρατουμένων και τους περιορισμένους πόρους.

Ενδεικτικό της κατάστασή είναι ότι ενώ κατασκευάστηκε για να φυλάσσονται μόλις 500 κρατούμενοι, σήμερα ο αριθμός των τροφίμων έχει τουλάχιστον πενταπλασιαστεί.

Η μόνη ιατρική δομή στη φυλακή είναι μια κλινική για δυσεντερία. «Μισή ντουζίνα άνθρωποι πεθαίνουν εδώ κάθε μέρα», έγραφε χαρακτηριστικά σε έκθεσή του ο Ερυθρός Σταυρός.

Mendoza – Αργεντινή

«Ήταν ένα μέρος στο οποίο δεν έμπαιναν ούτε οι φύλακες, αλλά άφηναν τα γεύματα των κρατουμένων σε ένα συμφωνημένο σημείο σε κάποια απόσταση από το εσωτερικό», εξομολογείται ο ιταλός φωτογράφος Valerio Bispuri ο οποίος κατάφερε να λάβει άδεια για να απαθανατίσει τη ζωή στη φυλακή Mendoza της Αργεντινής

Οι απαράδεκτες συνθήκες, ο ακραίος υπερπληθυσμός και η έλλειψη βασικών αγαθών την καθιστούν μία από τις χειρότερες φυλακές στον κόσμο.

Αρχικά είχε σχεδιαστεί για να φιλοξενεί μόνο μερικές εκατοντάδες κρατούμενους, αλλά σήμερα η φυλακή φιλοξενεί πάνω από τρεις φορές την προβλεπόμενη χωρητικότητά της, οδηγώντας σε σοβαρό υπερπληθυσμό.

Τα κελιά που κατασκευάστηκαν για να φιλοξενήσουν τέσσερις κρατούμενους μερικές φορές φιλοξενούν πάνω από 20, αναγκάζοντας πολλούς να κοιμούνται στο πάτωμα ο ένας πάνω στον άλλο.

Οι συνθήκες διαβίωσης στις φυλακές Mendoza είναι ζοφερές, με περιορισμένη πρόσβαση σε καθαρό νερό και αποχέτευση. Οι κρατούμενοι συχνά περνούν μέρες χωρίς ντους, ενώ οι προμήθειες τροφίμων είναι ανεπαρκείς, με αποτέλεσμα τον υποσιτισμό.

Το 2005, η Διαμερικανική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τόνισε τις απάνθρωπες συνθήκες της φυλακής, αναφέροντας τον υπερπληθυσμό, το ανθυγιεινό περιβάλλον και την έλλειψη ιατρικής περίθαλψης ως κρίσιμα ζητήματα που παραβιάζουν τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα.

Οι αναφορές για βία και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι συχνές. Οι κρατούμενοι έχουν ελάχιστη προστασία από τη βία των συμμοριών εντός των εγκαταστάσεων, δημιουργώντας μια συνεχή ατμόσφαιρα φόβου και ανασφάλειας.

Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, οι 90 πιο επικίνδυνοι κατάδικοι στην Αργεντινή κρατούνταν στο Pavilion 5 της φυλακής Mendoza.

Gldani – Γεωργία

Photo Credits: AP Photo

Η φυλακή Gldani, που βρίσκεται στην Τιφλίδα της Γεωργίας, είναι διαβόητη για τις σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη βάναυση μεταχείριση των κρατουμένων.

Η φυλακή απέκτησε διεθνή «φήμη» το 2012, όταν βγήκαν στην επιφάνεια βίντεο που έδειχναν δεσμοφύλακες να βασανίζουν, να ξυλοκοπούν και να κακοποιούν σεξουαλικά κρατουμένους. Οι αποκαλύψεις αυτές ανέδειξαν τη συστηματική κακοποίηση και την κουλτούρα βίας εντός της εγκατάστασης.

Εκτός από την κακοποίηση, η φυλακή Gldani υποφέρει από σοβαρό υπερπληθυσμό και κακές συνθήκες υγιεινής.

Οι κρατούμενοι είναι συχνά στοιβαγμένοι σε μικρά κελιά, χωρίς πρόσβαση σε επαρκή τροφή, καθαρό νερό και ιατρική περίθαλψη.

Το 2013, σε διάστημα τριών μηνών, η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση χορήγησε μεγάλη αμνηστία στις φυλακές, μειώνοντας τον πληθυσμό των 24.000 ατόμων της φυλακής, κατά το ήμισυ.

Η φυλακή Gldani βρέθηκε στο επίκεντρο για άλλη μια φορά όταν πραγματοποιήθηκαν εκεί διαδηλώσεις μετά τη φυλάκιση του πρώην προέδρου της χώρας, Μιχαήλ Σαακασβίλι.

Bang Kwang – Ταϊλάνδη

Η κεντρική φυλακή Bang Kwang, που βρίσκεται στο Nonthaburi της Ταϊλάνδης, είναι γνωστή ως το «Χίλτον της Μπανγκόκ», αλλά δεν προσφέρει καμία από τις ανέσεις που υποδηλώνει το παρατσούκλι της.

Η φυλακή είναι διαβόητη για τον σοβαρό υπερπληθυσμό της, με τους κρατούμενους να στοιβάζονται σε μικρά και στενά κελιά.

Οι βασικές ανάγκες, όπως το φαγητό, το καθαρό νερό και η ιατρική περίθαλψη, είναι ανεπαρκείς, οδηγώντας σε κακές συνθήκες υγείας μεταξύ των κρατουμένων. Οι κρατούμενοι σιτίζονται μόνο μια φορά την ημέρα με ένα πιάτο ρύζι με λαχανικά.

Η σκληρή μεταχείριση των κρατουμένων έχει γίνει γνωστή μέσω αναφορών για σωματική κακοποίηση και βασανιστήρια από τους δεσμοφύλακες, χωρίς όμως να αλλάζει κάτι στο «μοτίβο».

Ενδεικτικό της σκληρότητας, είναι ότι τους τρεις πρώτους μήνες της ποινής τους, οι κρατούμενοι φορούν χειροπέδες διαρκώς. Όταν μιλάμε για θανατοποινίτες (το 10% των κρατουμένων) τα βραχιόλια παραμένουν και στα πόδια τους, περιορίζοντας έτσι κατά πολύ τις κινήσεις τους.

Οι κρατούμενοι αντιμετωπίζουν συχνά μεγάλες περιόδους αλυσοδεσίας, μερικές φορές για χρόνια, προκαλώντας σοβαρή σωματική και ψυχολογική δυσφορία. Στις εγκαταστάσεις φιλοξενούνται επίσης θανατοποινίτες, γεγονός που επιτείνει το ήδη καταπιεστικό περιβάλλον.