Kουμπάντ Ταλαμπανί στην «Κ»: Πολιτικές αποφάσεις με το μυαλό και όχι με την καρδιά
Στην καρδιά της καθημαγμένης Μέσης Ανατολής, το Ιρακινό Κουρδιστάν ακροβατεί σχεδόν αριστοτεχνικά σε ένα τεντωμένο σχοινί μεταξύ Βαγδάτης και Aγκυρας. Πρόκειται για μια ημιαυτόνομη περιφέρεια στο βόρειο Ιράκ, που προσπαθεί να βρει ισορροπίες ανάμεσα σε αντίρροπα συμφέροντα και κατορθώνει να λειτουργεί ως ασφαλής ζώνη, τόσο γεωπολιτικά όσο και οικονομικά, για τους Κούρδους.
Πρόσωπο-κλειδί, ο Κουμπάντ Ταλαμπανί, αναπληρωτής πρωθυπουργός της Περιφέρειας του Κουρδιστάν και γιος του ιστορικού ηγέτη Τζαλάλ Ταλαμπανί, πρώην προέδρου του Ιράκ. Εκπροσωπεί τη νέα γενιά πολιτικών που έχουν ζήσει και σπουδάσει στη Δύση και ως εκ τούτου πορεύεται με γνώμονα τον ρεαλισμό και τη συναλλακτική διπλωματία. Οπως δηλώνει ο ίδιος, το ζητούμενο στην πολιτική είναι να λαμβάνονται αποφάσεις «με το μυαλό και όχι με την καρδιά».
Ηγέτης ο Οτσαλάν
Ο αφοπλισμός του PKK είναι σαφώς η είδηση που μονοπωλεί τις συζητήσεις στην πόλη Ερμπίλ, διοικητική πρωτεύουσα του Ιρακινού Κουρδιστάν. Ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ακόμα και μέσα από τις φυλακές του Ιμραλί όπου κρατείται, παραμένει ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης της οργάνωσης. Το συνέδριο του PKK, κατόπιν έκκλησής του, ανακοινώνει και επισήμως την κατάθεση των όπλων, βάζοντας τέλος σε έναν φαύλο κύκλο αιματοχυσίας που διήρκεσε σχεδόν τέσσερις δεκαετίες.
Για τον Ταλαμπανί, ο Οτσαλάν παραμένει μια πανίσχυρη και αξιοσέβαστη προσωπικότητα, με βαθιά επιρροή στους απανταχού Κούρδους. «Οποιος δεν συμμορφωθεί με εκείνον, θα χάσει την αξιοπιστία του στη διεθνή κοινότητα, θα χάσει την υποστήριξη από την περιοχή και θα περιθωριοποιηθεί», προειδοποιεί.
Την ίδια στιγμή, δεν κρύβει τις επιφυλάξεις του, σημειώνοντας πως ο σκεπτικισμός των Κούρδων απέναντι στην τουρκική κυβέρνηση είναι εύλογος, ιδίως αν η κατάπαυση του πυρός δεν συνοδευτεί με συγκεκριμένα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Το φιλοκουρδικό κόμμα DEM στην Τουρκία, μάλιστα, ζητεί απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων, όπως ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς, αμνηστία για μαχητές του PKK και χαλάρωση της απομόνωσης του Οτσαλάν. Οπως σημειώνει ο Ταλαμπανί, «χωρίς τέτοιες κινήσεις από πλευράς Αγκυρας, η ειρήνη δύσκολα θα παγιωθεί».
Οι κατά καιρούς εντάσεις με την Aγκυρα πολλές, με τις περισσότερες να επιλύονται στη βάση αμοιβαία επωφελών οικονομικών συνεργασιών. «Αγκάθι» ωστόσο παραμένουν οι πάνω από 100 στρατιωτικές βάσεις στην κουρδική επικράτεια του Ιράκ, τις οποίες η Τουρκία διατηρεί επικαλούμενη μέχρι πρότινος την ανάγκη καταπολέμησης της παρουσίας του PKK. Αν και η ηγεσία της Κουρδικής Περιφέρειας δεν τις ενέκρινε ποτέ, η σιωπηρή αποδοχή τους αποτελεί απόρροια της πολύπλοκης εμπορικής και ενεργειακής σχέσης με την Τουρκία. Ο Ταλαμπανί είναι πάντως σαφής, «Αν δεν υπάρχει πια απειλή από το PKK, τότε ίσως δεν υφίσταται και ο λόγος ύπαρξης αυτών των βάσεων». Επισημαίνει μάλιστα πως «η παραμονή των τουρκικών στρατευμάτων εγείρει ζήτημα εθνικής κυριαρχίας για το Ιράκ», προκαλώντας αντιδράσεις τόσο στη Βαγδάτη όσο και εντός της Κουρδικής Περιφέρειας.
Εμπορικές σχέσεις
Η Τουρκία δεν είναι μόνο στρατιωτικά παρούσα στην περιοχή, είναι και ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του Ιρακινού Κουρδιστάν. Το 2024, περίπου 25% του διμερούς εμπορίου Ιράκ – Τουρκίας αφορούσε συναλλαγές με την Κουρδική Περιφέρεια, με πάνω από 1.000 τουρκικές εταιρείες να δραστηριοποιούνται εκεί. Η τουρκική οικονομική διείσδυση είναι εμφανής στους δρόμους της Σουλεϊμανίγια, εκεί όπου αντιλαμβάνεται κανείς μια σουρεαλιστική οικοδομική άνθηση, με δεκάδες ουρανοξύστες να ξεπετάγονται ανάμεσα σε παραπήγματα και χαλάσματα.
Εξίσου πολύπλοκες είναι και οι σχέσεις με την κεντρική ιρακινή κυβέρνηση, ειδικά εξαιτίας του δημοψηφίσματος ανεξαρτησίας του 2017, το οποίο η Βαγδάτη απέρριψε κατηγορηματικά. Ομως σήμερα, όπως τονίζει ο Ταλαμπανί, η εικόνα έχει αλλάξει. Οι Κούρδοι κατέχουν υψηλές θέσεις στη φεντεραλιστική κυβέρνηση, ενώ υπάρχουν μηχανισμοί επίλυσης διαφορών σε ζητήματα όπως ο προϋπολογισμός και η διαχείριση των αποθεμάτων πετρελαίου. Ειδικά στο Κιρκούκ, όπου οι συγκρούσεις άφησαν έντονα σημάδια, οι τελευταίες εκλογές έφεραν μια νέα ισορροπία. Ο σχηματισμός κυβέρνησης με Κούρδο κυβερνήτη και Αραβα πρόεδρο επαρχιακού συμβουλίου δημιουργεί ελπίδες για ειρηνική συνύπαρξη.
Στο ερώτημα αν το modus operandi ενός επιτυχημένου κατά γενική ομολογία ημιαυτόνομου καθεστώτος, όπως αυτό μεταξύ του Ιρακινού Κουρδιστάν και Βαγδάτης, θα μπορούσε να εφαρμοστεί στη Συρία, την Τουρκία και το Ιράν, ο Ταλαμπανί είναι κατηγορηματικός. Οι περιπτώσεις είναι διαφορετικές, επισημαίνει, «οι ιστορίες μας είναι διαφορετικές, οι τραγωδίες που έχουμε βιώσει είναι διαφορετικές.
Παρ’ όλα αυτά, εμείς αποτελούμε παράδειγμα τι μπορεί να επιτευχθεί όταν μια χώρα υιοθετεί ένα σύνταγμα που δίνει δικαιώματα σε διαφορετικές κοινότητες». Εξίσου πραγματιστής είναι και στην προοπτική δημιουργίας ενός ανεξάρτητου ενιαίου κουρδικού κράτους, την οποία χαρακτηρίζει «ευσεβή πόθο». Αν και συναισθηματικά ορμώμενος ταυτίζεται με το όραμα, ο αναπληρωτής πρωθυπουργός του Ιρακινού Κουρδιστάν προσγειώνει του συμπατριώτες του στις επώδυνες πολλές φορές συνθήκες της realpolitik, υπενθυμίζοντάς τους ότι «μπορούμε να πετύχουμε περισσότερα ως μέρος ενός ισχυρού Ιράκ, παρά ως ένα κράτος που θα βρίσκεται σε διαρκή σύγκρουση με τους γείτονές του».
Content Original Link:
" target="_blank">
