Ολλανδικό μουσείο επιστρέφει «χάλκινα του Μπενίν», κλεμμένα από τον 19ο αιώνα
Φορώντας χειρουργικά γάντια, ένας υπάλληλος του «Παγκόσμιου Μουσείου» στο Λέιντεν της Ολλανδίας ξεκρεμάει με προσοχή μια διακοσμητική μπρούτζινη μάσκα και την τοποθετεί σε ένα μαξιλαράκι, προτού να την τυλίξει σε δεκάδες κομμάτια χαρτί.
Η μάσκα αυτή αποτελεί ένα από τα «χάλκινα του Μπενίν», τα οποία είναι αντικείμενα ανεκτίμητης αξίας, που κλάπηκαν από τη σημερινή Νιγηρία πριν από 120 χρόνια.
Τα χάλκινα κειμήλια θα σταλούν στο Λάγος στα μέσα Ιουνίου και το μουσείο προτίθεται να αντικαταστήσει τη συλλογή αυτή με μια έκθεση σύγχρονης τέχνης.
Η παράδοση των 113 αντικειμένων έρχεται καθώς εντείνονται οι πιέσεις σε δυτικές κυβερνήσεις και ιδρύματα, προκειμένου να επιστρέψουν όσα κλάπηκαν κατά την αποικιοκρατική περίοδο.
«Τα αντικείμενα δεν έχουν καμία δουλειά εδώ. Τα άρπαξαν δια της βίας και πρέπει να επιστρέψουν στο σπίτι τους», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο η Μαριέκε φαν Μπόμελ, διευθύντρια του μουσείου. «Πρόκειται για κλασικό δείγμα λεηλατημένης τέχνης», πρόσθεσε.
«Χάλκινα του Μπενίν»: Μια τραγική και βίαιη ιστορία
Το 1897, εννέα Βρετανοί αξιωματικοί σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια εμπορικής αποστολής στο βασίλειο του Μπενίν (τότε ανεξάρτητο, σήμερα ανήκει στη Νιγηρία). Η αντίδραση της Βρετανίας υπήρξε άγρια. Αμεσα ξεκίνησε μια αιματηρή εκστρατεία αντιποίνων. Οι στρατιώτες σκότωσαν πολλές χιλιάδες κατοίκους και πυρπόλησαν την πρωτεύουσα του Μπενίν. Λεηλάτησαν το ανάκτορο και έκλεψαν εκατοντάδες έργα τέχνης, μεταξύ αυτών ήταν και τα χάλκινα γλυπτά.
Τα περισσότερα από τα χάλκινα χρησιμοποιήθηκαν για να χρηματοδοτηθεί η αποστολή, πουλήθηκαν σε δημοπρασίες ή σε μουσεία στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. 128 χρόνια αργότερα, η Νιγηρία διαπραγματεύεται ακόμη την επιστροφή των γλυπτών απ’ όλον τον κόσμο.
Η Ολλανδία δέχτηκε να επιστρέψει συνολικά 119 χάλκινα, έξι από τα οποία βρίσκονταν στο Ρότερνταμ. Η Γερμανία άρχισε επίσης να στέλνει στη Νιγηρία όσα είχε στην κατοχή της. Αντιθέτως, το Βρετανικό Μουσείο αρνήθηκε να επιστρέψει ένα μέρος της διάσημης συλλογής του, επικαλούμενο τον νόμο του 1963, ο οποίος του απαγορεύει ουσιαστικά να αποχωρίζεται τους θησαυρούς του.
«Αυτή η συλλογή δεν έχει θέση σε ευρωπαϊκά μουσεία»
Η Μαριέκε φαν Μπόμελ εξέφρασε την ελπίδα να ακολουθήσουν και άλλες χώρες το παράδειγμα της Ολλανδίας. «Πιστεύω ότι όλοι συμφωνούμε πως αυτή η συλλογή δεν έχει θέση στα ευρωπαϊκά μουσεία. Ελπίζουμε και άλλες χώρες να ακολουθήσουν το παράδειγμά μας». Οσον αφορά την αξία της συλλογής, είπε ότι τα θεωρεί «ανεκτίμητα» λόγω της «πολιτιστικής αξίας» τους και ουδέποτε τα αποτίμησε σε χρήμα.
Το μουσείο του Λέιντεν επέστρεψε επίσης εκατοντάδες αντικείμενα στην Ινδονησία (πρώην αποικία της Ολλανδίας) στο Μεξικό και σε μια κοινότητα στις ΗΠΑ. Με τη Νιγηρία κατέληξε σε συμφωνία ώστε τέσσερα από τα χάλκινα να παραμείνουν στο μουσείο ως δάνειο, για να μην ξεχαστεί η ιστορία τους. «Θέλουμε να μιλάμε για την έκθεση αλλά και για την επιστροφή τους», είπε η φαν Μπόμελ.
Ο πρώην πρόεδρος της Νιγηρίας, Μουχαμαντού Μπουχάρι, είχε δηλώσει το 2023 ότι τα έργα θα δοθούν στον Ομπα του Μπενίν, τον παραδοσιακό ηγέτη και θεματοφύλακα του πολιτισμού της περιοχής και όχι στο νιγηριανό κράτος. Σχεδίαζε επίσης να χτίσει ένα μουσείο στην πόλη Μπενίν, στην Πολιτεία του Εντο, για να εκτεθούν τα γλυπτά.
Πηγή: AFP, ΑΠΕ-ΜΠΕ
Content Original Link:
" target="_blank">
