Αντώνης Παπαγιαννίδης στο Dnews: Τρία προαπαιτούμενα - και τα διδάγματα του Épinay
Τρία είναι τα προαπαιτούμενα όχι για να πετύχει, αλλά για να ξεκινήσει/να δρομολογηθεί ο,τιδήποτε στην κατεύθυνση ανασύνθεσης του προοδευτικού χώρου. Και κατάθεσης εναλλακτικής πρότασης διακυβέρνησης.
Πρώτον: μια γνήσια συνειδητοποίηση ότι η τωρινή διαδρομή εξουσίας/διαχείρισης των πραγμάτων τραυματίζει την κοινωνία, πάντως ευρύτερα στρώματά της. Σοβαρά, επικίνδυνα για την κοινωνική συνοχή. Δεν ενδιαφέρει και τόσο αν προέχει η διάσταση νεοφιλελεύθερης ή δεξιάς/«δεξάς» επί το ωμότερον διακυβέρνησης, ή αν βαραίνουν οι αυτάρεσκοι πειραματισμοί με εκδοχές επιβολής και η μακάρια ανοχή των ανισοτήτων που βαθαίνουν και της ανασφάλειας που εγκαθίσταται. Οι ορισμοί ας μην κρύβουν την ουσία – που είναι η υπονόμευση της κοινωνικής συνοχής.
Δεύτερον: μια αποδοχή του ότι οποιαδήποτε εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης δεν είναι δυνατόν παρά να προκύψει από συνθέσεις προσεγγίσεων, αναλύσεων, θέσεων. Οι συνθέσεις όμως – ένα βήμα πίσω – προϋποθέτουν αλληλοσεβασμό όσων μετέχουν/θα μετείχαν σε οποιαδήποτε διαδικασία ανασύνθεσης, όποια κι αν είναι τα όρια του «προοδευτικού χώρου».
Τρίτον: ότι η διαδρομή που διανύθηκε από το 2012 – ας πούμε τις παραμονές των δίδυμων εκλογών εκείνης της χρονιάς – και μέχρι την επόμενη ημέρα των εκλογών του 2023 – οι οποίες έφεραν στον πολιτικό χάρτη την νοοτροπία του «41τακατό» –, ήταν μια διαδρομή που στον πυρήνα της είχε όχι ένα πρόταγμα «Πρώτη φορά Αριστερά» αλλά το πολύ βαρύτερο «Πρώτη φορά Αριστερά στην εξουσία».
Αν αυτό το τελευταίο δεν είναι/δεν έχει μείνει/δεν προκύπτει σήμερα ενεργό, δηλαδή η διεκδίκηση της εξουσίας από την Αριστερά ή πάντως της αποφασιστικής επιρροής ώστε να αλλάξει κάτι στην δημόσια ζωή, να ανασχεθεί εκείνο που βλέπουμε να βρίσκεται σε άσχημη εξέλιξη. συν η διεκδίκηση της εξουσίας ακριβώς επειδή κάτι βαθύτερο υπονομεύεται – η κοινωνική συνοχή – ΑΝ δηλαδή δεν υποτάσσεται κανείς στην θατσερική θυμοσοφία «there is no such thing as society», οπότε και απαιτείται ουσιαστική εναντίωση. Αν επιπλέον δεν βρίσκεται στο προσκήνιο η αποδοχή ότι μόνο με δημιουργία συνθέσεων μπορεί κάτι τέτοιο να προχωρήσει, τότε οι όποιες αναφορές σε ανασύνθεση του προοδευτικού χώρου καταλήγουν νοσταλγία. «Τότε που ζούσαμε». Ή πάλι αναζητήσεις προσωπικής ή/και μικροσυλλογικής δικαίωσης. «Εμείς σας τα λέγαμε». Ανθρώπινα αυτά! Πολιτικά μη λειτουργικά, όμως.
Επειδή κάθε τόσο ακούγεται, σ’ αυτήν την συγκυρία όπου η αναζήτηση διεξόδου ώστε να μην καταλήξει ο προοδευτικός χώρος σε αποστράτευση μέσω της αποδοχής του αναπόδραστου της πολυδιάσπασης, μια αναφορά σε «μια στιγμή Épinay» για τον χώρο αυτό (υπό Ελληνικές συνθήκες), ας μας ακολουθήσει ο αναγνώστης όχι βέβαια σε κάτι σαν αναζήτηση συνταγής – αυτά στην πολιτική δεν υπάρχουν, όσο κι αν δημιουργεί εύκολους πειρασμούς η υπενθύμιση ότι το «Εδώ και τώρα Αλλαγή» της ριζοσπαστικής εποχής του Παπανδρεϊκού ΠΑΣΟΚ ήταν ευθέως αντικατοπτρισμός του Μιττερανικού «Le changement ici est maintenant» του 1981. όσο κι αν οι Γαλλικές συνθήκες πάντα προσελκύουν την προσοχή, ιδίως μετά το Nouveau Front Populaire των εκλογών του 2024. Αλλά διότι εκείνο που διαδραματίστηκε πριν σχεδόν 55 χρόνια στο Épinay-sur-Seine με την ανάδειξη της πρότασης εξουσίας P.S./Γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος στα ίχνη της σεβαστής SFIO και πολλών κινηματικών σχηματισμών ή/και λεσχών αριστερόστροφου πολιτικού προβληματισμού (Γαλλία γαρ ) και με την εγκατάσταση του άστρου Μιττεράν στο διεθνές στερέωμα, έχει πράγματα να διδάξει.
Ποια;
-Πρώτα-πρώτα ότι μια θεμελιωτική συνδιάσκεψη δεν κινείται αναγκαστικά με όρους πλειοψηφίας και ιστορικού βάρους των σχηματισμών που συμμετέχουν σ΄αυτήν. Ήδη το 1969 είχε σχηματισθεί το νέο P.S./Parti Socialiste (με έμβλημα το κόκκινο τριαντάφυλλο και την μαχητική γροθιά), αλλά ο Φρανσουά Μιττεράν προσήλθε ως εκπρόσωπος του CIR, συνασπισμού αριστερόστροφων ομάδων – δίπλα σε βαριές προσωπικότητες όπως ο Πιερ Μωρούα (επέπρωτο να γίνει πρώτος Πρωθυπουργός της Κυβέρνησης Μιττεράν) ή ο Γκαστόν Ντεφέρ (αντιστασιακός επί Γερμανικής Κατοχής, με έδρα ισχύος την Δημαρχία Μασσαλίας) αμφότεροι δεξιάς κλίσης, ακόμη-ακόμη ο Ζαν-Πιερ Σεβενεμάν (του αποφασιστικά αριστερόστροφου CERES). Όμως οι ισχυρές προσωπικότητες της SFIO, ήδη PS, όπως ο Αλαιν Σαβαρύ και οι πλαισιώσαντες την ιστορική ηγεσία SFIO/Γκυ Μολλέ είχαν μεγάλη πλειοψηφία συνέδρων. Πλην… στην εκλογή Γραμματέα (Premier Secretaire) του PS ο Μιττεράν κατέληξε να λάβει 51,3% των ψήφων, ο Σαβαρύ 48,7%.
Είχε προηγηθεί ψηφοφορία για το όνομα του σχηματισμού: 22 στους 34 της αρμόδιας Επιτροπής επέλεξαν το PS/Σοσιαλιστικό Κόμμα, έναντι 11 του NPS/Νέο Σοσιαλιστικό Κόμμα. [Μαντεύουμε την παρατήρηση: εδώ, πλήθος προσωπικοτήτων πρώτης γραμμής – μάλιστα… λείπει ένα όνομα, του Μισέλ Ροκάρ, ο οποίος κράτησε το PSU «του» εκτός διεργασιών μέχρι την αυτοδιάλυσή του στα τέλη της δεκαετίας του ΄80. Σ’ εμάς, η πολυδιάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ έστειλε τις αναγνωρίσιμες φιγούρες στις γωνιές του πολιτικού ορίζοντα, με εντάσεις ανάμεσά τους. Αντιπαρατήρηση: «βαθύτερες διαφωνίες» υπήρχαν – και ήρθαν στην επιφάνεια – στο Congrès d’ Epinay]
-Δεύτερο χαρακτηριστικό, η ύπαρξη – και αποκρυστάλλωση γύρω από κείμενο θέσεων – χωριστών προσεγγίσεων στα επόμενα βήματα. Υπήρξαν 7 βασικά κείμενα που έλαβαν σε πρώτη φάση 32,3% αντιστοίχως των ψήφων (εδώ Σαβαρύ), 31,8% (εδώ Μωρουά και Ντεφέρ), 15,3% (σ’ αυτό είχε δώσει στήριξη ο Μιττεράν), 11,5%, 8,3% (εδώ ο Σεβενεμάν), 0,6% και 0,2%. Η συγχώνευση της δεύτερης, τρίτης και πέμπτης άποψης/τάσης «έδωσε» το κείμενο Μιττεράν που κατέληξε με 51,3% των ψήφων. η συγχώνευση της πρώτης και τέταρτης με Σαβαρύ έμεινε με 48,7%. [Πάλι μαντεύουμε την παρατήρηση: ασφαλώς και στις διεργασίες ΣΥΡΙΖΑ – σωστότερα: στις διεργασίες που οδήγησαν σε σχηματισμό ΣΥΡΙΖΑ, στις διεργασίες ωρίμανσης και πορείας του, τώρα στις διεργασίες πολυδιάσπασης – δεν έλλειψαν κείμενα τάσεων, ρευμάτων κοκ. Το αντίθετο μάλιστα! Όμως στις τοποθετήσεις του Congrès d’ Épinay ενώ βρίσκονταν σημαντικές διαφοροποιήσεις, λανθάνει και η αναζήτηση των δυνητικών συνθέσεων λειτουργικού χαρακτήρα].
-Βέβαια, κεντρική διάσταση του Congrès d’ Épinay ήταν ο προσανατολισμός προς ένα ενδεχόμενο Κοινό Πρόγραμμα διακυβέρνησης με το Γαλλικό ΚΚ, το ιστορικό PCF που είχε συμμετοχή σε μεταπολεμικές Κυβερνήσεις, το 1944-47 (μεταξύ αυτών, Κυβέρνησης με επικεφαλής Ντε Γκωλ). Κομβική διαφοροποίηση μεταξύ των δυο κατευθύνσεων που αναμετρήθηκαν στο Épinay ήταν αν θα προηγείτο «έναρξη ιδεολογικού διαλόγου με το PCF» ή αν θα προχωρούσε άμεσα διαπραγμάτευση για Κοινό Πρόγραμμα. Επελέγη η δεύτερη κατεύθυνση – και δόθηκε εντολή έναρξης διεργασιών για Κοινό Πρόγραμμα. [ Εδώ η παρατήρηση είναι αυτονόητη: το δικό μας ΚΚΕ έχει ριζικά διαφορετική διαδρομή. Στα πέτρινα μεταπολεμικά χρόνια απωθήθηκε απολύτως από το πολιτικό σκηνικό, όχι δε μόνο με διώξεις άμεσα φανερές. Άλμα στον χρόνο: όταν το ΚΚΕ , δια του Συνασπισμού Αριστεράς και Προόδου, έζησε το 9μηνο συμμετοχής του στα κυβερνητικά σχήματα Τζαννετάκη και Ζολώτα/Οικουμενικής, θεώρησε ότι αυτοϋπονομεύθηκε η συνέχεια της συνομιλίας του με τα λαϊκά στρώματα/της ανασύνθεσης της εργατικής τάξης, της ανασύνταξης του εργατικού κινήματος. Δεν χρειάζεται ανάγνωση ΚΟΜΕΠ για να το αισθανθεί κανείς, αυτό].
-Επόμενο χαρακτηριστικό: στην πολιτική διαδρομή της μεταπολεμικής Γαλλίας, σε μια διαδοχική αναμετρήσεων για την Προεδρία – εκεί βρίσκεται ο πυρήνας της εξουσίας στην Γαλλική συνταγματική τάξη της Ε΄Δημοκρατίας – το PCF είχε κατά περίπτωση δώσει την στήριξή του σε υποψηφιότητες εναντίον των υποψηφίων της Δεξιάς (Ντε Γκωλ, Πομπιντού, Ζισκάρ Ντ’ Εσταίν). Ειδικά ο Φρανσουά Μιττεράν δεν ήταν «άγνωστος» στους ψηφοφόρους του PCF. Οπότε, όταν η δρομολογήθηκε η διαμόρφωση Κοινού Προγράμματος/Programme Commun μετά την ανάδειξη Μιττεράν στην θέση Γραμματέα του PS, το έδαφος ήταν προετοιμασμένο. Όταν, δε, τέθηκε ζήτημα συμμετοχής κομμουνιστών υπουργών στην Κυβέρνηση μετά την εκλογή Μιττεράν στην Προεδρία, μετά από έντονες αντιρρήσεις στο εσωτερικό του PCF ανέλαβε (σε σύνολο 4 χαρτοφυλακίων στο PCF) υπουργός Μεταφορών ο Σαρλ Φιτερμάν. Ας μην θεωρηθεί η επιλογή αυτού του χαρτοφυλακίου μικρής σημασίας: η ανάσχεση της απεργιακής πίεσης των σιδηροδρομικών/των Γάλλων cheminots είχε την σημασία της στο ξεκίνημα των Κυβερνήσεων Μιττεράν. Να προστεθεί και η … διατυπωμένη ανησυχία του Χένρυ Κίσσινγκερ, ότι κομμουνιστής υπουργός θα είχε λόγο/ρόλο στην μεταφορική υποδομή ΔυτικοΕυρωπαϊκής χώρας (χρόνια Ψυχρού Πολέμου, γαρ, έστω και φθίνοντος). Και για να μην κρύψουμε κάτι: ο Φιτερμάν έμεινε στην Κυβέρνηση το 1981-84 ως μέλος του PCF, όμως το 1988 προσχώρησε στο P.S., ενώ το 2017 αποχώρησε και απ’ αυτό.
Η συμμετοχή κομμουνιστών υπουργών – όπως και η υπεράσπιση σημαντικών θέσεων κοινωνικού χαρακτήρα στην κατάρτιση του Κοινού Προγράμματος και στην εν συνεχεία άσκηση οικονομικής πολιτικής (σημαντικό παράδειγμα: άρση της δυνατότητας ανώνυμης τήρησης χρυσού, εισαγωγή φόρου επί των μεγάλων περιουσιών) – δεν πέρασε απαρατήρητη στην πολιτική ζύμωση της Γαλλίας. Ούτε, βέβαια, η πορεία του PCF στις κάλπες: από 16,2% στις βουλευτικές του 1981 (άνω του 20% στην περίοδο 1962-1978…) βρέθηκε σε μονοψήφιο ποσοστό γύρω στο 10% μέχρι το 1997 – ύστερα κατέρρευσε.
Ίσως μάκρυνε η περιγραφή του πώς λειτούργησε/τι σηματοδότησε η διαδικασία του Épinay. Αν κρατήσει κανείς ότι – όταν προέκυπταν τα μεγάλα προβλήματα της διαδικασίας διαμόρφωσης του Κοινού Προγράμματος, ύστερα της διακυβέρνησης σε μια πιεζόμενη από τις συνθήκες Αριστεράς – ο ίδιος ο Φρανσουά Μιττεράν είχε επικαλεσθεί το ποίημα του μεγάλου Ισπανού Αντόνιο Ματσάδο: Caminante no hay Camino, se hace Camino al andar/ Διαβάτη, μπορεί να μην υπάρχει δρόμος, αλλ’ ό δρόμος χαράζεται βαδίζοντας.
(O Αντώνης Παπαγιαννίδης είναι δημοσιογράφος- νομικός)
Content Original Link:
" target="_blank">
