Ντόναλντ Τραμπ: Επιθετικός με τους αδύναμους, «πίσω ολοταχώς» με τους ισχυρούς

«O Τραμπ που γνώρισα εγώ ήταν πιο ανθρώπινος» λέει στο «Βήμα» τηλεφωνικά από τη Νέα Υόρκη. «Με σεβόταν γιατί έλεγε ότι μια καλή γυναίκα είναι καλύτερη από δέκα άνδρες, γιατί η γυναίκα πρέπει να εργαστεί πολύ σκληρά και πολύ περισσότερο για να αποδείξει ότι είναι πραγματικά καλή. Ηταν όμως πάντα νταής, εριστικός, απειλούσε τους πάντες με μηνύσεις και με αγωγές. Μιλούσε άσχημα στους συνεργάτες μου, έλεγε διαφορετικά πράγματα στονκαθένα και στο τέλος όλοι αναρωτιούνταν τι από όσα έλεγε ήταν αλήθεια. Δεν αναλάμβανε ποτέ την ευθύνη σε περίπτωση που κάτι πήγαινε στραβά».

«Ηταν πάντα άθεος αλλά νόμιζε ότι ήταν θεός»

Η Ρες ήταν ένας από τους λίγους ανθρώπους που μπορούσαν να πουν «όχι» στον Τραμπ και εκείνος να την ακούσει. Από ένα σημείο και μετά όμως αυτό άλλαξε. Τι συνέβη;

«Δεν νομίζω ότι μεσολάβησε κάποιο συγκεκριμένο γεγονός. Αυτή απλώς ήταν η εξέλιξή του. Ξέρετε, ο Τραμπ εμφανίστηκε στη Νέα Υόρκη με τα χρήματα του πατέρα του, ήταν κακομαθημένος. Οταν άρχισε να γίνεται πιο γνωστός, στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και μετά, αφ’ ότου κυκλοφόρησε το βιβλίο του με τίτλο «The Art of the Deal» (1987), άρχισε να πιστεύει ότι η ισχύς του ήταν ανεξάντλητη. Θεωρούσε ότι ήταν ο καλύτερος σε όλα, ότι ήξερε περισσότερα από όλους τους άλλους για τα πάντα, από τους πολιτικούς για την πολιτική, από τους γιατρούς για το Aids. Ηταν πάντα άθεος αλλά νόμιζε ότι ήταν θεός, και έκανε τους άλλους να το πιστεύουν. Οσο περισσότερο πλούτιζε, τόσο μεγαλύτερη εμμονή αποκτούσε με τον εαυτό του».      

Η εμπλοκή του Τραμπ με την πολιτική ήταν, όπως μας λέει η Ρες, «σαν παιχνίδι, σαν να έλεγε στους άλλους κομπάζοντας «εμένα που με βλέπετε, μπορώ να γίνω πρόεδρος!»». Οταν το 2016 ήταν υποψήφιος για πρώτη φορά, ο Τραμπ δεν πίστευε ότι θα κέρδιζε. «Οταν όμως εξελέγη πρόεδρος, κανείς δεν μπορούσε να τον ελέγξει.Γιατί ο Τραμπ συνήθιζε πάντα να έχει κάτι για όλους: είτε να τους προσφέρει μια θέση είτε να τους κρατάει στο χέρι απειλώντας τους με δυσάρεστες αποκαλύψεις. Ο Τραμπ πάντα εξαγόραζε ανθρώπους».

Οσο για τα deals, τις συμφωνίες του, δεν ήταν πάντα επιτυχημένες. «Ο Τραμπ πίστευε ότι εκείνος βρισκόταν μονίμως σε θέση ισχύος, αυτό όμως δεν συνέβαινε πάντα όταν επρόκειτο για επαγγελματικές συμφωνίες. Στις σχέσεις του με τις γυναίκες, ναι, βρισκόταν μονίμως σε θέση ισχύος» καταλήγει η Ρες.

Μαξιμαλιστικές απαιτήσεις και υποχώρηση

Το ταλέντο του Τραμπ στις διαπραγματεύσεις αμφισβητεί και ο Ντέιβιντ Κέι Τζόνστον, δημοσιογράφος βραβευμένος με Πούλιτζερ ο οποίος έχει εργαστεί επί σειρά ετών για μέσα ενημέρωσης όπως οι «New York Times» και το Reuters. Συγγραφέας αρκετών βιβλίων, ο Τζόνστον κυκλοφόρησε το 2016 το μπεστ σέλερ με τίτλο «The Making of Donald Trump», ένα βιβλίο-χρονικό, αποτέλεσμα πολυετούς έρευνας για την άνοδο του Τραμπ ως επιχειρηματία και την ανάδειξή του ως υποψηφίου προέδρου.

Ο Τζόνστον αναφέρεται στον Τραμπ μόνον με το μικρό του όνομα όταν μιλάει στο «Βήμα»: «Ο Ντόναλντ, που γνωρίζω και παρακολουθώ στενά από το 1988, όταν διαπραγματεύεται μια συμφωνία, διατυπώνει αρχικώς μαξιμαλιστικές απαιτήσεις, από τις οποίεςτελικώς υποχωρεί. Αυτό δεν τον εμποδίζει να δηλώνει ότι έκλεισε τη συμφωνία ακόμη και όταν έχει κερδίσει ελάχιστα, ή και τίποτε».

Την ίδια άποψη απηχεί και ο Τζόσουα Γουάιτ, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς, ο οποίος τονίζει ότι «ο Τραμπ επιδιώκει τη διευθέτηση γνωστών και προβεβλημένων ζητημάτων, ώστε ο ίδιος και η ομάδα του να μπορέσουν να ανακοινώσουν εντυπωσιακές «νίκες» και οι εμπλεκόμενοι να συναινέσουν σε μια συμφωνία επωφελή για τις ΗΠΑ και για το διεθνές κύρος του προέδρου».

Ο Τζόνστον είναι λιγότερο κομψός στη διατυπώσεις του.

«Ο Ντόναλντ βασίζεται πρωτίστως στις απειλές και στο νταηλίκι απέναντι σε αυτούς με τους οποίους διαπραγματεύεται που βρίσκονται συνήθως σε θέση οικονομικά ασθενέστερη. Αλλους τους απειλεί με αποκαλύψεις που θα τους βλάψουν. Οταν όμως βρίσκεται αντιμέτωπος με ισχυρούς αντιπάλους που σκέφτονται στρατηγικά, όπως η Κίνα στην υπόθεση των δασμών, τότε ο Ντόναλντ υποχωρεί, συρρικνώνεται. O Ντόναλντ είναι απατεώνας, ο μεγαλύτερος στην ιστορία του κόσμου, αφού κατόρθωσε να εκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ δύο φορές, λέγοντας ψέματα για την υγεία του, για τις επιχειρηματικές του ικανότητες, για τις επιδόσεις του στο γκολφ και για τη διαπραγματευτική του δεινότητα. Είναι όλα ψέματα αλλά κατόρθωσε να πείσει το πλήθος των MAGA να αγνοήσει όλα τα αδιάσειστα δημόσια έγγραφα και στοιχεία, διότι απλώς ο Ντόναλντ είναι ο μόνος που κατέχει την αλήθεια».

Η λογική του μηδενικού αθροίσματος

Για τον Σταν Βόιγκερ, οικονομικό αναλυτή στο think tank American Enterprise Institute, η διαπραγματευτική λογική του Τραμπ είναι «η λογική του μηδενικού αθροίσματος». Με αυτή τη λογική όμως είναι πολύ δύσκολο να επιτύχεις σημαντικές συμφωνίες επωφελείς και για τις δύο πλευρές.

Ταυτόχρονα, ο Τραμπ θέλει, μετ’ επιτάσεως, να θεωρείται «dealmaker». «O συνδυασμός αυτών των δύο χαρακτηριστικών οδηγεί τις διαπραγματευτικές προσπάθειες του Τραμπ στη συνήθη έκβαση, δηλαδή σε συμφωνίες που επιφέρουν μια ελάχιστη επικαιροποίηση του status quo, η οποία ωστόσο παρουσιάζεται ως μείζων θρίαμβος». Ως αντιπροσωπευτικό παράδειγμα αυτή της λογικής, ο Βόιγκερ παραθέτει την πρόσφατη συμφωνία Ηνωμένων Πολιτειών – Μεγάλης Βρετανίας.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Γουάιτ, «ο Τραμπ αποφεύγει συμφωνίες που θα κοστίσουν στην Αμερική σε χρόνο και χρήμα και απαιτούν τη στρατιωτική εμπλοκή των ΗΠΑ». Την τακτική αυτή εφάρμοσε στις συμφωνίες με τους Χούθι και τη Βρετανία. Οταν πάντως, όπως λέει ο Βόιγκερ, ο Τραμπ προσέρχεται σε διαπραγματεύσεις, «προσέρχεται αρχικώς με εξαιρετικά επιθετικές θέσεις. Και αναγκάζεται στη συνέχεια να προβεί σε κολοσσιαίες υποχωρήσεις προκειμένου να συνάψει συμφωνία. Αυτό συνέβη με την Κίνα όπου και οι δύο πλευρές μείωσαν τους δασμούς στο 10%, αφότου ο Τραμπ τους είχε φτάσει στο 145%».

Ο Σοφοκλής Γούλας, οικονομικός αναλυτής στο think tank Brookings Institution, περιγράφει τον Τραμπ ως «coercive negotiator, δηλαδή ως πιεστικό διαπραγματευτή με μοναδικό στόχο να αναγκάσει την άλλη πλευρά να παραχωρήσει όσα περισσότερα γίνεται. Ο Τραμπ δεν ενδιαφέρεται πόσο ζημιώνει την άλλη πλευρά ούτε αν η διαπραγμάτευση είναι δίκαιη».

«Πέτυχε εκεχειρία Ινδίας – Πακιστάν»

Από τους συνομιλητές του «Βήματος»,μόνον ο Ζόλταν Φέχερ, πολιτικός και διπλωματικός αναλυτής στο think tank Atlantic Council, και πρώην διπλωμάτης στις αποστολές της Ουγγαρίας στην Ουάσιγκτον και στην Αγκυρα, αναγνωρίζει θετικά στοιχεία στο διαπραγματευτικό ύφος του Τραμπ. «Προέρχεται από τον κόσμο των επιχειρήσεων, με ταλέντο και μεγάλη εμπειρία στις επιχειρηματικές συμφωνίες, τα οποία θέλει να μεταφέρει και στη διεθνή πολιτική, γεγονός δύσκολο διότι στη διεθνή πολιτική υπάρχουν εντελώς διαφορετικοί κανόνες. Πρέπει όμως να του πιστώσουμε την εκεχειρία μεταξύ Πακιστάν και Ινδίας, ένα ζήτημα όπου οι διαμεσολαβητικές του προσπάθειες καταδεικνύουν ότι ο Τραμπ μπορεί να κάνει τη διαφορά ως προς την επίτευξη μεγαλύτερης ασφάλειας και ειρήνης στον κόσμο».

Παρά ταύτα, ο πρώην διπλωμάτης μοιάζει να επιβεβαιώνει τη «Wall Street Journal» περί της δυσαρέσκειας του Τραμπ για τις συμφωνίες που «δεν του βγαίνουν»: «Το να επιτύχει συμφωνίες σε ακανθώδη ζητήματα είναι πολύ δυσκολότερο από όσο φανταζόταν. Μαθαίνουμε, από κύκλους του προέδρου, ότι ο ίδιος ενοχλείται όταν οι συμφωνίες δεν επιτυγχάνονται».

Οι «χρυσές συμφωνίες» υιών Τραμπ και γαμπρού

Μπίζνες δισεκατομμυρίων